Социалдык тенсиздик жана стратификация

Социалдык тенсиздик жана стратификация

Адам коому-бул өзүнүн артыкчылыктары жана кемчиликтери бар кубулуш жана анын негизги кемчиликтеринин бири-адамдардын социалдык же расалык класстарга түбөлүк бөлүнүшү. Адамдар ар дайым төмөн болгондорду табууга аракет кылышкан, алар ойлогондой, социалдык статуста, тарбия жана мүмкүнчүлүктөрдө. Адамзат коомунун жогорку, орто жана төмөнкү класстарга бөлүнүшү адамзат тарыхында ар дайым болгон жана ар кандай факторлорго негизделген бирок, ошого карабастан, анын маңызы ошол бойдон калган – кээ бир адамдар өздөрүн финансылык абалына, белгилүү бир расага же жыныска таандык башкалардан жогору деп эсептешет. Адамдын классына таандык экендигин аныктоо адамдын мамилесин эске алуу маанилүү. Өзүн-өзү сыйлоо жана өз жөндөмүнө болгон ишеним социалдык бейкалыс пикирден алда канча маанилүү жана адамдарга аларды жеңүүгө жардам берет.

Социалдык сиратификация- бул коомдун өз элин байлык, киреше, билим, үй-бүлөлүк тарых жана бийлик сыяктуу факторлорго негизделген рейтингдерге бөлүүсү. Стратификацияны аныктаган факторлор ар кайсы коомдордо ар кандай. Көпчүлүк коомдордо стратификация-бул байлыкка, акчанын жана активдердин таза наркына жана адамдын эмгек акысына же инвестициялык дивиденддерине негизделген экономикалык система. Адамдар бай же кедей экендигине жараша дайыма категорияга бөлүнсө, башка маанилүү факторлор социалдык абалга таасир этет. Мисалы, кээ бир маданияттарда кадыр-барк жогору бааланат, ал эми кээ бир маданияттарда карылар урматталат, ал эми башкаларында карылар кемсинтилет же көңүлгө алынбайт.  Коомдордун маданий көз караштары көбүнчө стратификацияны бекемдейт.

Социалдык абалды аныктоочу негизги факторлордун бири-ата-энебиз. Ата-энелер социалдык абалын балдарына өткөрүп беришет. Адамдар социалдык абалды гана эмес, белгилүү бир жашоо образын коштогон маданий нормаларды, баалуулуктарды жана ишенимдерди да мурасташат. Бул биринчи муундагы студенттердин башка студенттердей ийгиликке жетпешинин бир себеби. Аларда ата-энеси колледжге тапшыргандарга берилген каражаттар жана колдоо жок.

Башка аныктоочу факторлор коомдун кесиптик түзүлүшүндө кездешет. Мисалы, мугалимдердин билим деңгээли жогору, бирок айлык акысы салыштырмалуу төмөн. Көпчүлүк окутуу асыл кесип деп эсептешет, ошондуктан мугалимдер өз кесибин сүйүү жана окуучуларынын жыргалчылыгы үчүн өз жумуштарын жасашы керек—акча үчүн эмес. Бирок спортчуларга, жетекчилерге же корпоративдик дүйнөдө иштегендерге карата мындай көз караш колдонулбайт. Мындай маданий көз караштар жана ишенимдер социалдык жана экономикалык теңсиздикти колдойт жана улантат.