Атақты әлеуметтанушы-теориктің (К.Маркс, Э.Дюркгейм, М.Вебер,Г.Зиммель) ойы

Ғалымдар

К. Маркс (1818-1883  )

Э. Дюркгейм(1858-1917)

М. Вебер(1864-1920)

Г.Зиммель(1858-1918)

Мәлімет

Маркс Карл Генрих (1818, Германия, Трир қаласы — 1883 Англия, Лондон) —19-шы ғасыр немістің экономист ғалымы, саяси экономисі, революционері, философ, саясаттанушы, әлеуметтанушы, тарихшы, ғылыми коммунизм теориясының іргетасын қалаушы.

 Эмиль Дюркгейм (1858-1917) - француз әлеуметтанушысы, саясаттанушысы. Дюркгейм негізінен ұжымдық сана рөлі, оның әртүрлі түрлерін зерттеген.

Атақты  неміс саясаттанушысы, әлеуметтанушы, тарихшы, экономист, заңгер және әлеуметтік философ, «түсінетін» әлеуметтанудың жасаушысы, әлеуметтік қызмет теориясының, идеалды түрлер туралы ілімдердің авторы. Билік, құқық, дін, ұйымдар мәселесін зерттеуге көп үлес қосты

Германиядағы қалыпты әлеуметтану мектебінің өкілі — белгілі неміс социологы,  

Берлин университеті философия факультетінің түлегі Георг Зиммель (1858-1918) Берлин қаласында  

дүниеге келген.

Айырмашылығы 

Маркс XIX ғасырға тән кедейлік пен теңсіздікке қарсы шықты. Замандастарының көбінен айырмашылығы – ол кедейлікті табиғи құбылыс немесе Құдайдың жазғаны деп мойындамады. Оның орнына ол кедейлік пен теңсіздікті жекеменшікке бағытталған,бай адамдардың мүдделерін қорғайтын жүйенің адамдарға келтірген зияны ретінде қарастырды.Нәтижесінде, өзінің күш-жігерін сол жүйені түсінуге және жоюға арнады. Маркстің еңбектерінде таптық күрес теориясынан соншалықты көрініс табады. Таптық күрес, оның тұжырымдауынша, «тарихтың қозғаушы күші» болып табылады.

-Маркс негізінен капиталистік қоғамның теоретигі болды.

.Басқа ғылымдарда бақылана және түсіндіріле алатын деректер сияқты, әлеуметтану пәні бақылана және түсіндіріле алатын болуы керек. Осыдан Э. Дюркгеймнің атақты екі формуласы шығады:

1. Әлеуметтік фактілерді зат ретінде қарастыру

2. Әлеуметтік деректердің индивидке күштеп ықпал ететін негізгі ерекше белгісі бар.

Эмиль Дрюкгеймнің әлеуметтануы үщ негізгі саладан тұрады:

-әлеумметік морфология

-әлеуметтік физиология

-жалпы әлеуметтану

М. Вебер қоғамдағы тапқа бөлінуге әсер ететін факторларды ескере отырып, 4 түрлі таптарды атап көрсетеді:

1. Капитал иелерінің табы

2. Интеллектуалдар мен менеджерлерден,басқарушылардан тұратын тап,

3. Дәстүрлі ұсақ буржуазия табы

4. Жұмысшы табы

Георг Зиммелдің қоғам туралы тұжырымында «қоғам» ұғымын екі мағынада түсіндіреді.

1. Қоғам-«қоғамдастырылған тұлғалар кешені» немесе «қоғамдық рәсімделген адами материал»;

2. Қоғам адамдардың қоғамға бірігуіне мүмкіндік беретін қарым-қатынас түрлерінің жиынтығын,адамдардың өзара ықпалдастығы арқылы үнемі өндіріп отырады

Ұқсастығы

Әлеуметтанушылар әлеуметтік шындықты зерттеуге әртүрлі көзқараспен қарайды: біреулер оны әлеуметтік құрылымдардан тұрады деп есептесе,басқалары оны жеке адамдардың әлеуметтік әрекеттері ретінде қарастырады. Әлеуметтану батыста 18-19 ғасырлардағы әлеуметтік өзгерістер жағдайында пайда болды, оның негізін Маркс,Дюркгейм, Вебер қалаған.  Көрнекті ойшылдар К. Маркс, М. Вебер, Э. Дюркгейм, Г. Зиммель және басқалар қоғамдағы өзгерістерді және осы өзгерістер салдарынан болған  әлеуметтік проблемаларды жіті зерттеді. Бұл ғалымдар әлеуметтік мәселелерді зерттеу барысында олардың шешімін табу бағдарламаларын ұсынды. Индустриялық проблемаларды шешудің құралы ретінде ұсынған соцализмге қарсы шықты. Вебер мен Дюркгейм сияқты алғашқы социологтар соцализмді қолдамады. Маркс пен Вебер қоғам мен капиталисттік экономика сияқты  ірі ауқымдағы проблемаларымен айналысқан.