Метеорологияның даму тарихымен, Қазақстандағы метеорологияның дамуымен танысу. Дүниежүзілік метеорологиялық ұйым туралы түсінік алу

РЕФЕРАТ

Тақырыбы: Метеорологияның даму тарихымен, Қазақстандағы метеорологияның дамуымен танысу. Дүниежүзілік метеорологиялық ұйым туралы түсінік алу

Пәні: Метеорология
Орындаған: …
Тобы: …
Тексерген: …

Қала, жыл

Мазмұны

1. Кіріспе

2. Метеорология ғылымының даму тарихы

   2.1 Ежелгі кезең

   2.2 Орта ғасыр

   2.3 Жаңа дәуір

   2.4 XIX–XX ғасырлар

3. Қазақстандағы метеорологияның дамуы

   3.1 Алғашқы кезең

   3.2 Кеңестік кезең

   3.3 Тәуелсіздік жылдары

4. Дүниежүзілік метеорологиялық ұйым (ДМО)

   4.1 Құрылу тарихы

   4.2 Міндеттері

   4.3 Бағдарламалары

5. Қорытынды

6. Пайдаланылған әдебиеттер

1. Кіріспе

Метеорология – атмосфераны, ондағы құбылыстар мен процестерді, олардың бір-бірімен байланысын және жер бетіне әсерін зерттейтін ғылым. Бұл ғылымның практикалық маңызы зор: ауа райын болжау, климатты зерттеу, ауыл шаруашылығы өнімділігін арттыру, көлік пен энергетика салаларын дамыту, табиғи апаттардан сақтандыру сияқты міндеттерді шешуге көмектеседі.

XXI ғасырда метеорология ғаламдық маңызға ие болды. Себебі климаттың өзгеруі, жаһандық жылыну, атмосферадағы парниктік газдардың артуы бүкіл әлем үшін ортақ проблемаға айналды. Осыған байланысты метеорология тек ғылыми сала ғана емес, сонымен қатар мемлекетаралық ынтымақтастықты қажет ететін стратегиялық бағыт болып отыр.

2. Метеорология ғылымының даму тарихы

2.1 Ежелгі кезең

Метеорология атауы грек философы Аристотельдің (б.з.д. 384–322 жж.) «Метеорологика» еңбегінен бастау алады. Ол найзағайдың, бұлттың, жаңбырдың пайда болуын философиялық тұрғыда түсіндіруге тырысқан. Бірақ бұл еңбекте ғылыми дәлелдер аз болды.

2.2 Орта ғасыр

Орта ғасырларда шығыс ғалымдары да үлкен үлес қосты. Әл-Фараби мен Ибн Сина еңбектерінде ауа қозғалысы, булану, ылғалдың айналымы жайлы деректер кездеседі. Қытай мен араб елдерінде ауа райына қатысты алғашқы жүйелі жазбалар жүргізілді.

2.3 Жаңа дәуір

XVII ғасырда ғылымның қарқынды дамуы басталды. 1592 жылы Галилео Галилей алғашқы термометрді жасады. 1643 жылы Эванджелиста Торричелли барометрді ойлап тапты. Кейін анемометр (жел өлшегіш), психрометр (ылғалдылық өлшегіш) сияқты құралдар пайда болды.

XVIII ғасырда Еуропада алғашқы метеорологиялық қоғамдар ашылды. 1724 жылы Г. Фаренгейт сынапты термометр жасап, температураны өлшеудің жаңа шкаласын енгізді.

2.4 XIX–XX ғасырлар

XIX ғасырда телеграф байланысының дамуы метеорологиялық мәліметтерді жедел жеткізуге мүмкіндік берді. 1854 жылы Францияда алғашқы мемлекеттік метеорологиялық қызмет құрылды.

XX ғасырда жаңа әдістер енгізілді:
- Радиозондтар (1920 ж.) арқылы атмосфераның жоғарғы қабаттарын зерттеу басталды.
- Синоптикалық карталар кеңінен қолданылды.
- Жасанды жер серіктері (1957 ж. бастап) ауа райын ғарыштан бақылауға жол ашты.

Матвеев Л.Т. (2000) және Тверской А.Х. (1962) еңбектерінде атмосфера динамикасының заңдылықтары, жылу-ылғал айналымы, бұлт пен жауын-шашын түзілу механизмдері жан-жақты қарастырылған.