Сацыяльна-псіхалагічная скіраванасць творчасці пісьменніка

                                                    Навелістыка Гі дэ Мапасана

                Сацыяльна-псіхалагічная скіраванасць творчасці  пісьменніка

        Цікава, ці можна напісаць твор, які будзе невялікі па аб’ёму, але змяшчаць ўнутры сябе столькі сэнсу, нібы гэта вялікі філасофскі раман? Калі вас таксама зацікавіла дадзенае пытанне, раджу звярнуць увагу да жанру навелы. Прапаную пачаць знаёмства са светам навелістыкі Анры-Рэнэ-Альбер-Гі дэ Мапасана.

Навелы Мапасана выключна разнастайныя па тэматыцы, жанравых асаблівасцях, танальнасці і мове. Сабраныя разам, яны даюць вычарпальнае ўяўленне аб французскай рэчаіснасці канца XIX ст., выяўляюць багацце сацыяльных тыпаў і чалавечых характараў, дазваляюць прасачыць эвалюцыю творчага метаду пісьменніка. У навэлах першых зборнікаў ("Нядзельная прагулка буржуа"," ўстанова Тэлье") уплыў натуралізму відавочна выяўляецца ў прыхільнасці да выявы цёмных бакоў жыцця, у перабольшанні ролі біялагічнага пачатку ў чалавеку ("ва ўлонні сям'і"), абумоўленасці яго учынкаў інстынктамі ("Сяброўка Поля"), у знарочыста аб'ектыўнай манеры апавядання ("ўстанова Тэлье").

      Затым у  зборніках сярэдзіны 80-х гг. пашыраецца тэматыка навэл. Вялікую ўвагу аўтар прыдзяляе тэме сацыяльных канфліктаў, яна становіцца вядучай і ўсё часцей гучыць гнеўны і гарачы голас самога пісьменніка. Мапасан прыходзіць да стварэння класічных узораў рэалістычнай навелы. Адной з іх з'явілася "Пампушка" (1880), якая адкрыла цыкл апавяданняў, прысвечаных падзеям франка-прускай вайны. У дадзенай навеле аўтар выступіў у якасці добрага псіхолога. Мне здаецца, што студэнтам факультэту псіхалогіі было б цікава прачытаць дадзены твор, бо на яго прыкладе можна лёгка, але з асаблівай цікавасцю разглядаць прыклады людей-маніпулятараў, людзей-садыстаў і людей з сіндромам ахвяры. У ёй упершыню была апісана ўся праўда аб прычынах паразы Францыі, пра гераізм яе народа. Сюжэт навелы просты. Захоплены прусакамі Руан пакідае група людзей: вінатарговец Луазо з жонкай, фабрыкант Каррэ-Ламадон з жонкай, граф і графіня дэ Брэвіль, - ўвасабляюць "забяспечаны, упэўнены ў сабе і магутны пласт грамадства". Імі кіруюць не патрыятычныя пачуцці, а карыслівыя матывы . Іх выпадковай суседкай па дыліжансу апынулася Элізабэт Русе, жанчына лёгкіх паводзін, празваная Пышкай. Яна з'язджае з Руана, таму што ненавідзіць захопнікаў. У дарозе гэтыя людзі, выкарыстоўваючы дабрыню і спагадлівасць Пышкі, прымушаюць яе служыць уласным інтарэсам. Па іх патрабаванні, каб мець магчымасць працягнуць падарожжа, яна саступае дамаганням прускага афіцэра, які ўяўляў сабой "цудоўны ўзор хамства, уласцівага пераможнаму салдафону". І зноў рухаецца дыліжанс па зімовай дарозе. У яго куточку ціха плача Пампушка. "Сумленныя мярзотнікі", якія "спачатку прынеслі яе ў ахвяру, а потым адкінулі, як непатрэбную брудную анучу", выказваюць Пышке сваю пагарду.