Кеңестік және посткеңестік кезеңдегі қазақстандық отбасылардың тұрақтылығы

Кеңестік және посткеңестік кезеңдегі қазақстандық отбасылардың тұрақтылығы

Кеңестік және посткеңестік кезеңде Қазақстан отбасының тұрақтылығындағы айырмашылық үлкен болды. Бұл еліміздің КСРО (Кеңестік Социалистік Республикалар Одағы) құрамында өмір сүруіне және оның Қазақстанға қатысты жүргізіп отырған саясаты мен іс-шараларына тікелей әсер етті. КСРО уақытанда елімізде отбасының тұрақтылығы жақсы болған, егеменсіздік алғаннан қарағанда.

        КСРО кезінде халықты азық-түлікпен қамтамасыз ету мәселесі туындады, өйткені халық көп болды. Азық-түлік қоры аз болғандықтан, Үкімет іс-шаралар өткізе бастады. Іс-шаралардың басты мысалы - тың игеру процесі. Осы процестің нәтижесінде Қазақстанға КСРО құрамына кіретін Ресей, Беларусь, Украина және Литвадан 600 мыңнан астам адам келді. Жаңадан келген кеңес жұмысшыларға үлкен жеңілдіктер берілді, мысалы тың игерушілерге мүлікпен тегін жол жүруі, 500 - 1000 рубль мөлшерінде ақшалай көмекпен қамтамасыз етуі және 150 - 200 рубль отбасының әр мүшесіне берілді. Соңымен қатар, үй салуға 10 000 рубль мөлшерінде несие 10 жылға үкіметпен бөлінетің және де сол несиенің 35 пайызы үкімет өз мойынына алатың. Мал және азық-түлік несиесі беріліп, көптеген салықтарға жеңілдіктер берілді. Нәтижесінде, отбасылар санының өсуімен бірге аралас некелер саны да өсті. Мысалы: 1960-ыншы жылдары аралас неке көрсеткіші 15 пайыз құрады КСРО бойынша, ал 1980-інші жылдары бұл көрсеткіш 20 пайызға дейін өсті. Қазіргі Қазақстанда аралас неке жалпы тіркелген неке деректерінің 16 пайызын құрайды және өсуді жалғастыруда. Көбінесе аралас некелер қазақ пен орыс ұлтының арасында кездеседі. Сонымен, отбасындағы ажырасулар саны артып келеді, өйткені отбасынның ішіндегі мәселерінмен бірге ерлі-зайыптылар ажырасу рәсімі оңай болғандықтан. Мысалы: 2019 жылдың бірінші жартыжылдығында Қазақстанда 63 917 неке қиылды, ал ажырасу саны 29 073 құрады. Осылайша, ажырасу саны некеге қатынасы 45,5 пайызды құрайды. Бұл мәселені шешу үшін елімізде "Бақытты отбасы" секілді отбасына бағытталған бағдарламалар жүзеге асырылуда.

...