1921-1922жж және 1931-1933жж қазақ жеріндегі ашаршылық

Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті

Жылу физикасы және техникалық физика кафедрасы

СӨЖ

Тақырыбы: 1921-1922жж және 1931-1933жж қазақ жеріндегі ашаршылық

Орындаған:Меирбекқызы Феруза

Жоспар:

1.Кіріспе

2.Негізгі бөлім

а)1921-1922 жж қазақ жеріндегі ашаршылыққа сипаттама.

б)1921-1922жж ашаршылықтағы тарихи ақпаратқа талдау жасау.

в)1931-1933жж жасанды ашаршылықтың қазақ халқына дейін зардабына анализ жасау.

3.Қорытынды

4.Әдебиеттер тізімі.

Кіріспе

Қазақстан –Орта Азиядағы орналасқан,географиялық аумағы үлкен ,бірақ халқының саны бойынша аз мемлекет.Оның халық санының аз болуына басты себеп-тарихи отаршылдық зардаптары.Бірнеше тарихи қателіктер әсерінен қазіргі күні Қазақстан жерінде 18 млн халық өмір сүру үстінде.Әрине Қазақ тарихы ежелгі сақтардан бастау алып,Шыңғыс хан шапқыншылығын көріп,өз мемлекетін тек 15 ғасырда құра біліп,қазіргі күнге дейін тәуелсіздік мемлекет болып келеді.Тек өзін хан етіп сайламаған кей жандардың қателігі салдарынан 250 жылдан астам бір мемлекетке тәуелді болғанымыз болмаса,ел негізінде қалыптаса білдік.

Осы көршілерімізге бодан ел болып, отарлық зардаптарын 250 жылдан астам сезіндік, өз ұлтымыздың тарихына біліми тұрғыдан сауаттылық енгізгенімізбен де, рухани тұрғыдан әлсіз едік. Әрине Ресейдің қолданылған патша үкіметтік саясаты кей адамдарға ұнамаған салдарынан, оның ішінде де революция орын алды.

Карл Маркс ұсынған «барлық адам тең» деген кеңестік саясат салдарынан әлі де отырықшы мемлекет болып қалыстаса алмаған біздің мемлекет өте үлкен зардап шекті.Оған дәлел кеңестік мемлекеттің бастапқы 15 жылында болған қолдан құрылған ашаршылық біздің еліміздегі адамдарға өз зардабын тигізе білді. Осы ашаршылық салдарынан еліміздегі қаншама адам бозып көрші елдерге босқын ретінде кетіп, біздің даму көрсеткішіміздегі адам шығынын 50 жылда әрең дегенде толтыратын жағдайға мәжбүр болдық.

Осы бізге кесапатты әсер берген ашаршылық туралы мен СӨЖ барысында талдамақпын.

1921-1922 жылдардағы ашаршылық

Азамат соғысы аяқталғаннан кейін Кеңестер елін тағы бір ауыр сынақ күтіп тұрды. 1921-1922 жылдардағы ұзаққа созылған қарсыз қыс жауынсыз жазға ұласты. Қыста қардың, көктем мен жазда жауынның болмауы қатты құрғақшылықты, оның салдары ашаршылық нәубетін әкелді. 1921 жылдың жазында ол елдің көптеген өңірлерін, әсіресе Еділ бойы аудандарын жайлады. 1921 жылдың күзіне қарай бүкіл ел бойынша 20 млн астам адам аштыққа ұшырады.

Етек алған ашаршылыққа байланысты РК(б)П Орталық Комитеті 1921жылғы 17 шілдеде партияның барлық мүшелеріне арнайы үндеу жолдады. «Ашаршылық, — делінді үндеуде, — тек құрғақшылықтың нәтижесі емес, оның себебі аграрлық сектордың артта қалуында, ауыл шаруашылық білімі денгейінің төмендігінде, ауыспалы егіс нысандарының ескілігінде, бұл және соғыс пен әскери қоршаудың, сондай-ақ помещиктер мен капиталистердің және олардың итаршыларының бізге қарсы күресінің бәсеңсімей отырғанынын да салдары».[1]. Партия құжаттарында көрсетілген себептермен бірге, жаппай ашаршылық Кеңес өкіметі қатаң жүргізген, халық шаруашылығына, әсіресе ауыл шаруашылығы саласына қатты соққы болып тиген «әскери коммунизм» саясатының нәтижесіндегі төтенше экономикалық жағдайларға да байланысты туындады.

Қазақстанның көпшілік аудандары