Эге школага домак дугайында билигни чугаа сайзырадылгазынга ың методиказы

Допчузу

Киирилде        3

I-ги эге. Эге школага домак дугайында билигни чугаа сайзырадылгазынга ың методиказы        6

1.1 Эге школага домактар-биле ажылдаарыныӊ аргалары        6

1.2 Эге школага чугаа сайзырадырының сорулгалары        9

II-ги эге. Эге школага домак дугайнда бөлүктү өөредип тура чогаадыглар дузазы-биле харылзаалыг чугаазын сайзырадылгазынга ажыглаар  аргалар болгаш методтар        12

2.1 Чогаадыгларны чорудары        12

2.2 Чоннуӊ төөгүзүнге хамаарышкан чогаадыгларны эге школага бижип өөредири        16

2.3 Чурумалга чогаадыг бижидип өөредири        18

2.4 Кичээл планы: Домак. Домактыӊ чугула кежигүннери        23

Түңнел        27

Ажыглаан литература даңзызы        29

Киирилде

Сөөлгү чээрби чылдарда өөредилгеде хөй чүүлдер өскерилген. Бөгүнгү хүнде, мындыг айтырыгларны бодунга салдынмаан башкы барык чок: «Кичээлди канчаар солун болгаш көрүштүг кылып алырыл? Уругларны эртемче канчаар кичээнгейин угландырып алырыл? Кичээл үезинде өөреникчи бүрүзүнге чедиишкинни канчап чедип алырыл?». Кандыг-даа башкы ооң кичээлинге өөреникчилер күзелдии-биле, активчи, эки өөренип алзын деп бодап чоруур.

Ол чүүл таварылга эвес. Ниитилелде өскерлиишкиннер, чуртталгаже чаа көрүш школага база чаа негелделер турарын негеп турар.

Бөгүнгү хүнде өөренириниң кол сорулгазы – өөреникчиниң чүгле билиглерни мөөңнеп чыып алыры эвес, а өөреникчини өөредилгениң кол кижизи кылдыр белеткээри. Амгы өөредилгениң дөзүнде башкы кижиниң болгаш өөреникчиниң активчи чоруунда үндезилеттинген. А тывынгыр, активчи, өөренип билир өөреникчини кижизидери – кол сорулга болуп турар.

Амгы үеде өөредилгениң сорулгалары өөреникчи кижиниң бот-тускайлаң таларын барымдаалап активчи-тывынгыр чоруунче, дыл-домаан сайзырадырынче угланган.

Тыва дыл методиказы деп тускай эртем өске эртемнер-биле бир дөмей амгы үеде сайзырап турар. Уругларның чугаа сайзырадылгазынга чүгле өөредилге үезинде эвес, а культурлуг кижи кылдыр хевирлеттинеринге, ниитилелге ажыктыг болурунга болгаш келир үеде шилип алыр эртеминге эге чаданы салып турары болур. Ол чүүл амгы информастыг технологиялар сайзыраан үеде уруглар чүгле шын кылдыр чугаалап, бижип билир эвес, а бодалдарын системажыдып, литературлуг чугаа культуразын сагыырынче угланган болуп турар.

Ажылдың объектизи: харылзаалыг чугаа сайзырадылгазынга чогаадыгларын ажыглаары.

Ажылдың чугулазы: Тыва дылдың башкылаашкынында харылзаалыг чугаа сайзырадылгазынга хамаарышкан ажылдар чаңгыс аай ном азы методиктиг сүме кылдыр үндүрттүнмээн деп чугаалап болур. Ук темага хамаарышкан айтырыг бөгүнге чедир шинчилеттинмээн ажылдарның бирээзи болур. Ынчангаш өөредиолгени солун болдуруп, өзүп орар салгалдың аас болгаш чугаазы литературлуг нормаларга дүгжүр кылдыр өөредири чугула.

Ажылдың чаа чүүлү: Школага тыва дыл кичээлдеринге уругларның чугаазын сайзырадыр ажылдар талазы-биле үндүрген чыынды чок болганындан курс ажылының чаа чүүлү тодараттынар.

Курс ажылының сорулгазы: 2-ги класска домак дугайында темалыг бөлүктү өөредип тура, чогаадыглар дузазы-биле уругларныӊ харылзаалыг чугаазын сайзырадырынга ажыглаар методтар болгаш аргаларны өөренип көөр.

Сорулганы чедип алырда шиитпирлээр ужурлуг айтырыглар:

- эге школага домактар-биле ажылдаарыныӊ аргаларын тайылбырлаар;

- эге школага чугаа сайзырадырының сорулгаларын өөренип көөр;

- чогаадыгларны чорударыныӊ аргалары-биле таныжар;

- чоннуӊ төөгүзүнге хамаарышкан чогаадыгларны эге школага бижип өөредирин сайгарар;

...