Электронды теодолит

Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі

Әл - Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті

[pic 1]

                   Факультеті «География және табиғатты пайдалану»

РЕФЕРАТ

Тақырыбы: Электронды теодолит

                                                                                Орындаған:Әлайдар Д.

                                                                                Тексерген: Сарсембекова З. К.

Алматы, 2019ж

Жоспар

  Кіріспе

  Негізгі бөлім

1. Электронды теодолит

2. Электронды теодолиттің ерекшелігі

  Қорытынды

Теодолит - жер елшеу жумыстарында, жерді тексеріп шолуда жене ірі масштабты съемка жасауда кеп пайдаланылатын бурыш елшейтінгеодезиялык аспап. Онын ен манызды беліктеріне: карау тутігі, градусталған екі вертикальды (тік) жоне горизонтальды (жазык)- шенбері жатады. Сондыктан теодолитпен горизонтальды, вертикальды бурыштарды бірдей аныктау а болады. Бул аспап аркылы шырактын не жердегі нерсенін горизонталь координаталары, яни азимут пен биіктігі аныкталады. Аспап онша улкен емес, экспедицияға алып жүруге ыңғайлы.

 [pic 2]

Теодолиттін шартты белгілеріндегі Т арпі "теодолит" деген аспап атын білдірсе, сол аріптен кейінгі цифр горизонталь бурышты өлшеудің секундтык орташа квадраттык кателігін білдіреді, мысалы Т5 теодолиті ушін тр-5 , Т3ОМ ушін тр=5 ал Л/-деген эріп маркшейдерлік жумыстара арналгандыгын керсетеді. Кейінгі кезде теодолиттер жанаргылып, 2Т2, 2T5, 2Т30 тектес болып шыгарылуда. Есеп алу тетіктерінің түріне байланысты теодолиттер тағы үш топка белінеді: а) бағалау микроскобы ә) шкалалы микроскоп; б) оптикалык микрометрлер.

Теодолиттің негізгі тарихы сонау  XVI ғасырдан бастау алады. Ал өткен ғасырдың заманауи үлгідегі теодолить құрылғысы полиметр деп аталды.

[pic 3]

Электронды теодолит бұл кәсіби өлшеу аспабы болып саналады. Электронды теодолитті қолдану, бөлу жұмыстары және болмысқа жоғары дәлдікпен шығару сияқты негізгі жұмыстарды бірнеше есе жеңілдетеді. Ерекшеліктеріне деңгейлеуіштің бейнесінің графикалық түрде көрсетілуін, белгілі бұрыш шамасын енгізу мүмкіндігін, электронды дальномер арқылы қашықтықты өлшеуін және көптеген арнайы программаларды жатқызуға болады. Пландық және биіктік түсіріс торларын бөлуде, геодезиялық толықтыру торларында, іздестіру және құрылыс жұмыстарын жүргізуде қолданылады.[pic 4]

[pic 5]

Олар арқылы барлық өлшеулерді автоматтандырылған режімде орындауға мұмкіндік  туды. Бұндай өлшеу аспаптары өлшеу  нәтижелерін тіркеу және сақтау, әрі  қарай ЭЕМ-де арқылы өңдеуге мүмкіндік беретін есептеу және ақпараттарды сақтау құралдарымен жабдықталған.

Дыбыс арқылы топографиялық-геодезиялық  ақпараттарды далалық жағдайда өңдеу  еңбек өнімділігін арттырады.Және есеп алушының қателерін азайтады.

Топографиялық түсіріс  және басқа инженерлік – геодезиялық  жұмыс түрлерін жүргізуде далалық  өлшеулерді автоматтандыру үшін жоғары дәлдіктегі электрондық тахеометрлер жасалып шығарылған. Электрондық  тахеометрлер құрылысы кодты теодолиттің  негізінде жасалған. Ол бұрыш өлшеу  бөлігінен, сәулелі арақашықтық  өлшеуіштен және біріктіріп орналастырылған  ЭЕМ-нан тұрады. Бұрыш өлшеуіш  бөлігімен горизонталь және вертикаль  бұрыштар өлшеніп, сәулелі арақашықтық  өлшеуіш арқылы ұзындық анықталады, ал ЭЕМ әр түрлі геодезиялық есептер  шығаруды, аспаптың жұмысын басқаруды, өлшеу нәтижелерін бақылауды  және оларды сақтауды қамтамасыз етеді. Мысал ретінде Ресейде шығарылатын  электрондық ТаЗМ тахеометрін атауға болады: ол арқылы горизонталь бұрыштарды, зенит аралығын, көлбеу аралықты 10 мм үйлеспеушілікпен анықтауға болады және горизонталь салындылар, өзара  биіктіктер, көздеу биіктіктері, координата өсімшелері немесе көздеу нұктелерінің координаталары анықталады.