Жапонияның өнеркәсібі

              СӨЖ

                                            Тақырыбы: Жапонияның өнеркәсібі

                                                                                      Орындаған: Мекемтас. А. Б.

        Әлемдегі өнеркәсіптік өндірістің 12%  Жапонияда шоғырланған. Негізінен жаңа өнеркәсіп салалары дамыған, олар: 1) байланыс және ақпараттық құралдар өңдірісі ; 2) композиттік материалдар өңдірісі ; 3) биотехнология саласы.

         Жапония кеме, станок және жоғарғы технологиялық робот пен оптикалық құрылғылар өңдірісі бойынша әлемде 1 орын алады. Экспортқа негізделген тұтыну тауарларды шығару жоғарғы деңгейде. Ғарыштық спутниктер, медециналық-электрондық аппараттар мен микроэлектроника сияқты ғылымды талап ететін өңдіріс салалары  жоғарғы қарқынмен дамып келе жатыр. Яғни Жапония қазіргі заманғы жаңа өндіріс салаларына аса мән береді, Алайда бұл басқа салалардың дамуын еш тежемейді, керсінше одан әрі дамыта түседі. Жапонияның басқа өңдіріс салаларына тоқталып кетсек:

        Машина жасау жапон өнеркәсібінің негізі болып саналады. Машина жасау саласының өнім бағасы бойныша АҚШ-тан кейін 2-ші орында. Жалпы мемлекеттік оңдеу саласының 37 % , ал экспорт бойынша 75 % көрсеткішімен 1-ші орында, Машина жасау объектілері негізінен Тыңықмұхит өңдіріс аймағында жоғырланған. Оның ішінде жалпы шығарылатын машиналардың 30% өңдіретің Токио ауданындағы Кэйхин ерекше орын алады. Незігі өңімдері: көлік, кеме және станок құрастыру; робототехника,тұрмыстық техника, оптика, фотоапарат, сағат. Кеме құрастыру саласында 28,1% көрсеткішімен әлемдік кошбасшы. Көлік жасау бойныша 21,2% көрсеткішімен 2-ші орында. Жасалған көліктердің 46% экспортқа шығарады. Қазаргі кезде Жапонияның көлік құрастыру компаниялары экологиялық таза көліктерді жасауға мән береді. Осы ірі салады 700,000 адам еңбек етеді. Ен ірі компания Тойота ға әлемдегі көлік өңдірісінің 9% тиесілі. Одан кейін Хонда 5,4% , Ниссан 5,2% , Мицубиси 3,5 % . Осы ірі компаниялар АҚШ-тың өңдірушілерімен бәсекелестер. АҚШ-та өз зауыттарын ашып, жылына 2,5 млн машина шығарады.

        Отын-энергетика саласы. Ұзақ уақыт бойы Жапонияның негізгі отын көз көмір болған. Ауыр өнеркәсіптің дамуы бірнеше өзгерістер алып келді. Импорттық көмір мен мұнайға тапшы болып, отандық энергия өңдіру төмендеді. Негізі Жапонияның отын-энергетикасы 80% импорттық шикізатқа тәуелді. Қазіргі кезде Жапония әлемдік электроэнергетка өңдірісінің 5% тұтынуда. 2000 ж 1012 млрд квт. Электроэнергия өңдіріп АҚШ пен Қытайдан кейінгі 3 орынға шықты. Электроэнергияның 71% АЭС өңдіреді. 8,8 млн квт. өңдіретін Фукусима, Хитати сияқты ірі АЭС-тары бары. АЭС-тардың көбісі мұхит-теңіз жағалауларында орналасқан.  Өйткені ирригацияға қолднаылатын өзен суы АЭС-тарды циркуляциялық сумен қамтамасыз ете алмайды. Жапония тарапынан дәстүрлі емес энергия көздеріне ерекше көңіл бөлініледі. Жаңартау-гейзерлер аймағындағы геотермальді электрстанциялары салынған.

        Қара металлургия. Қазіргі кезде қара металаургия өңдірісі төмендеседі, Жапонияда маңызды сала болып табылады. 70-ші жылдары болат қорытудан АКШ-ты озып Қытайдан кейінгі 2-ші орынға шықты. Бұд сол кездегі ірі құрылыстардың басталуымен түсіндіріледі. Қазіргі кезде Жапония әлемдік болат өңдірісінің 15% алып отыр. 1999 жылы болат қорыту деңгейі 101,651 млн т жетті. Металлургиялық зауыттардың техникалық деңгей батыспен салыстырғанда жоғары дамыған және металл қорытудын жаңа прогрессивтік тәсілдерің қолданады. Жапония болат пен прокаттың ірі экспортері, жылына 20-30 млн.т. Жапонияда жылдық куаты 7 млн.тоннадан асатын әлемдегі ірі 14 зауыттардың 8 орналасқан.  Жапонияның қара металлургия саласында толық циклді металлургиялық комбинаттар басым. Ең ірісі Фукуямада орналасқан, жылына 16 млн.т. Жапонияда металл.секторлар жеке орталық ретінде емес, ал ірі металлургиялық аудандар ретінде орналасқан. Бұл зауыттар теңіз-мұхит жағасында орналасқан және бұд қымбат транспорттық шығындарды босатады. Олар : Иокогама, Токио, Осака, Кобе, Кавасаки сияқты қала маңдарында.  Ең ірі металл өңдіруші - NKK трансмемлекеттік корпорациясы.