Географиялық атласты картографиялық шығарма ретінде танысу

Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық университеті

[pic 1]

Факультет: «География және табиғатты пайдалану»

Кафедра: «Картография және геоинформатика»

Мамандық: «Геодезия және картография»

Зертханалық сабақ №1

Тақырыбы: Географиялық атласты картографиялық шығарма ретінде танысу

Орындаған :Нұрғазиева Н.Е.

Тексерген: Кожахметова У. К. 

Алматы 2021 жыл

1. Студенттің өз қалауы бойынша атласты таңдау.

               9. Атлас мира (настольный). М., ГУГК, 1954.

2. Атластың атауы, басып шығарылу орны мен жылы сияқты қосымша мәліметтерді көшіріп жазу.

        Жалпы географиялық мазмұндағы әлем атласы тек Ресейлык қана емес, сонымен бірге әлемдік картографиядағы ең ірі картографиялық жұмыстарға жатады. Атластың алғашқы басылымы 1954 жылы жарық көрді, 2-ші басылым.– 1967, 3-ші басылым. – 1999 ж.Басып шығарылған орны КСРО ІІМ геодезия және картография Бас басқармасы.

    Әлем атласы-құрлық пен теңіз түбінің бедері, гидрография, елді мекендер, қатынас жолдары, топырақ-өсімдік жамылғысы, географиялық атаулар, әлемнің саяси құрылымы және мемлекеттердің әкімшілік-аумақтық бөлінісі туралы географиялық ақпаратты қамтитын аса ірі картографиялық басылым.

3. Атластың классификация лық ерекшеліктерін: мақсатын, мазмұнын, территорияны қамтуы мен берілген мәліметтердің көлемін және сипатын анықтау.

Атлас-бұл жүйелік картографиялық жұмыс. Жүйелік тәсіл әр түрлі аумақтық қамту карталарының өзара байланысты көрінісінде – жергілікті аудандардан континенттерге дейін көрінеді.

[pic 2]

[pic 3]

      Атластың негізгі міндеті карталардың масштабын, ондағы ұсынылған мәліметтердің қазіргі заманы мен ғылыми дұрыстығын ескере отырып, барынша анықтамалықты, дәлдікті қамтамасыз ету болып табылады.

     Әлем атласы ғылым мен мәдениеттің әртүрлі салаларының, мемлекеттік аппараттың, жоғары оқу орындарының оқытушылары мен студенттерінің кең ауқымына арналған. Онда гидрография және жер бетінің рельефі, саяси және әкімшілік бөліністер, КСРО мен шет елдердің елді мекендері мен байланыс жолдары туралы толық ақпарат беретін жалпы географиялық карталар басым. Осыған байланысты әлем атласы жарияланған Дүниежүзілік атластардың ішіндегі ең толық  атластарлың бірі болып табылады.

   Атлас карталары төрт негізгі топқа бөлінеді:

   а) әлем карталары – физикалық және саяси-кіріспе. Олар жер бетінің құрылымы және оның аумақтарының саяси құрамы туралы жалпы ақпаратты қамтиды.

    1914, 1932 және 1950 жылдардағы әлемнің саяси карталары бірінші және екінші дүниежүзілік соғыстар нәтижесінде болған әлемнің саяси бөлінісіндегі өзгерістерді бағалауға мүмкіндік береді.

    б) бейбітшілік карталарынан кейін орналастырылған Кеңестік Социалистік Республикалар Одағының карталары Атластың едәуір бөлігін алады, бұл кеңес халқының өз Отанының географиясына деген терең қызығушылығына сәйкес келеді.

    Бұл топта бірінші болып физикалық, саяси және қатынас жолдары карталары табылады. Одан кейін географиялық аудандар бойынша Кеңес одағының аумағына шолу жасайтын жалпы географиялық карталар.

   Әрбір Кеңестік Социалистік Республика жеке картаға арналған және әрбір әкімшілік бірлік толығымен КСРО аумағының жекелеген бөліктерінің жалпы географиялық карталарының бірінде көрсетілген. КСРО-ның әкімшілік бөлінуінің шекаралары 1953 жылғы 15 маусымдағы жағдай бойынша берілген.

    Жеке карталарда КСРО жағалауларын шайатын теңіздер көрсетілген, олар аудандардың жалпы географиялық карталарында толық кескін алмаған.