Адамдарға ықпал етудің 10 тәсілі

[pic 1]

Жазба жұмысы

«Менеджмент негіздері» пәні бойынша 4-тапсырма

Тақырыбы:  «Адамдарға ықпал етудің 10 тәсілі»

                                                                                                                                                                 Орындаған:

                                     «Есеп және аудит»

мамандығының

IІI курс студенті

Нұрлыбекова Сабина                                                                                              

Алматы, 2021

Жұмыстың мақсаты: Тақырып бойынша берілген видео материал сілтемесі бойынша видеоны көріп, видеода жоқ, келтірілмеген мысалдар негізінде 10 тәсілді келтіріп жазу. Осы мысалдарды түсініп, түсіндіре білу.

Жұмыстың міндеті: Тақырып бойынша өз ойынды жазып, оның өмірдегң қолданысымен байланыстыруды үйрену.

        Адам- қоғамдық жаратылыс. Ол әрдайым қоғаммен байланыста болады. Әрине оның ішінде де, коммуникация үлкен рөл атқарады. Адам туылғалы алдымен ата-анасымен, одан кейін достарымен қарым-қатынаста болып, үлкен өмірге аттағалы  басқа таныс емес адамдармен коммуникация құру арқылы дамиды. Себебі басқа адамдармен коммуникация құрылмаса, идея мен ойлар алмаспаса, алға жылжу мүмкіндігі болмайды десек те болады. Осы коммуникация мен байланыс туралы алғаш рет зерттеген ғалымдардың бірі көрнекті орыс психологы Б.Г. Ананьев өзінің «Педагогикалық бағалау психологиясы» (1935) кітабында адам психикасының көрінісі мен дамуын анықтайтын басқа компоненттер арасындағы қарым-қатынастың маңыздылығын алғаш рет егжей-тегжейлі түрде дәлелдеді. Кейінгі еңбектерінде адамның тұлға ретінде қалыптасу мәселелерін қарастыра отырып, оның жаңа қасиеттерін анықтай отырып, оның тұлғалық қалыптасуы мен дамуындағы рөлін атап көрсете отырып, қарым-қатынас категориясына қайта оралды. Қарым-қатынастан тыс тұлғаның қалыптасуы мүмкін емес. Нақ қарым-қатынас процесінде тәжірибе игеріледі, білім жинақталады, практикалық дағдылар қалыптасады, көзқарастар мен сенімдер қалыптасады. Сонымен қатар, коммуникация арқылы басқа адамға ықпал ету мүмкіндігі де болады.

         Тіпті, кішкене кезден біз өзіміздің ата-анамызға ықпал етуге тырысамыз. Мысалға алар болсақ, бірденені алғымыз келіп, қатты қалап тұрған кездерді келтіруімізге болады. Әсіресе бұл дағды сен ұйымда жұмыс жасасаң немесе өзінің ісіңді бастағалы жатсаң, бойыңдағы жақсы қасиеттердің бірі болып табылады. Ықпал ете білу – бұл құндылық, дейді «Entrepreneurial You» кітабының авторы Дори Кларк. «Әсер етудің арқасында сіз көп нәрсені жасай аласыз және сіз үшін маңызды және сіз жауапты жобаларды алға жылжыта аласыз, бұл сізді назарға алу, жалақыңызды көтеру немесе жаңа лауазымға ие болу ықтималдығын арттырады», – дейді сарапшы [1]. Бірақ қазіргі дамып келе жатқан, инновациялық әлемде басқа адамға ықпал ету өте қиын болып табылады. Дегенменде, дәл қазір күшті бәсекелестікке байланысты басқаларға әсер ете білу бұрынғыдан да маңызды. Соған байланысты қазіргі кезде адамға ықпал етудің бірнеше тәсілдері бар. Олар адаммен жақсы қарым-қатынас орнатуға бағытталған. Бірақ, бір талабы бар, қай тәсілін қолдансаң да сен шын ниетінмен айтып немесе жасауың керек. Себебі, адам шын ниетімен жасалған іс, аданың өзіне және басқа да адамға жағымды сезімдер қалдырады. Ықпал етудің 10 тәсілі туралы айта кетсем. Олардың әрқайсысы ерекше болып табылады.

1. Жағдайды басқа адамның көзқарасымен қараңыз. Әр жағдайдың тиынның беті секілді екі жағы болады. Егер сіз болып жатқан  жағдайға тек өзіңіздің субьективті көзқарасыңызбен емес, сол адамның орнына қойып елестетер болсаңыз ол адамға ықпал етудің тиімді жолдарның бірі болар еді. Өйткені адамдарда интуитивті түрде, өзіне жанашырлық танытқан адамға, оны түсінген адамға сенімділік сезімі пайда болады. Жазушы Эндрю Соломон: «Өзің танитын жіне түсінетін адамды жек көру мүмкін емес» деген [2]. Біз түсінбейтін немесе бізге қолайсыздық тудыратын жағдайларға тап болған кезде, бізде білім алуға және өсуге мүмкіндік бар. Адаммен танысу және оның қайдан келгенін түсінуге тырысу сіздің көзқарасыңызды кеңейте алады.
2. Тыңдап үйреніңіз. Тыңдау дағдылары қазірде сирек кездеседі. Өйткені көптеген адамдар басқа адамды тындап отырған кезде, өз ойларымен бөлініп, айтып жатқан адамның негізгі проблемасы мен идеясын толық ұғына алмайды. Бұл дағды әңгімелесушімен байланыс орнатуға, оның көзқарасын зерттеуге немесе тіпті оны өзіңізге қажетті бағытқа бұруға көмектеседі. Талқыланатын тақырып бойынша өз ойын емес, әңгімелесушіні тыңдай білу зейінділікпен үйлесуі керек, бұл сөйлеушінің сенімі мен бейімділігін оятады. Сіз әңгімелесушінің пікірімен келіспеуіңіз мүмкін, бірақ сіз олардың шығу тегі мен әсері туралы түсінік аласыз, бұл ымыраға келу немесе бейбіт қатар өмір сүруді сақтау үшін қажет. Ұйымдарда да клиенттердің негізгі мәселесін тыңдай білу маңызды. 2013 жылы қызметкерлерге жазған хатында Slack бас директоры Стюарт Баттерфилд өнімге өз көзқарасын білдірді. Ол командаға бағдарламалық құралды ғана емес, ұйымдық түрлендіруді де сататынын еске салды: «Біз бағдарламалық жасақтаманы сатпаймыз, өйткені сатып алушылар аз. Біз ақпараттың шамадан тыс жүктелуін азайтуды, стрессті жеңілдетуді және пайдасыз корпоративтік мұрағаттардан орасан зор құнды алудың жаңа мүмкіндігін сатамыз. Біз ұйымдық трансформацияны сатамыз»-деді [3]. Бес жылдан кейін Сакты күнделікті сегіз миллион адам пайдаланды. Шынайы құнды анықтау арқылы компания осындай өсу мен қабылдауға қол жеткізе алды.
3. Жеке қателіктерді мойындаңыз. Барлығымыз адам болғандықтан, қателік жасауға бейімдіміз. Осы тәсілдеде адаммен сойлесу барысында өз қателіктерінді мойындай білу керек. Қазіргі кезде неге «треннинг, коучтар» көбейіп кетті. Себебі оларда осы тәсілмен жұмыс жасайды. Ең алдымен өз өніміне тоқталмас бұрын, оның басынан қандай қателіктер өтті, қандай қиындықтарға  тап болғандығы туралы әңгімелейді. Сол кезде аудитория оны қызыға тыңдап, олардың әңгімесін өзінен өткізеді. Содан кейін оларға сене бастайды. Біз көбінесе табысты адамдарды «идеал» ретінде көреміз. Ал олар өзінің өткен оқиғаларымен бөліскен кезде, ондай еместігіне көзіміз жетеді. Осы тәсіл арқылы адамға ықпал етіп, жақсы мотивация рөлін беріп, эффективті болып табылады.
4. Тікелей бұйрық берудің орнына сұрақтар қойыңыз. Көп адардар өздеріне бұйрық бергенді ұнатпайды. Оданда адамға сұрақ қою арқылы, өтініш білдіру арқылы адамға жаксыәсер қалдырып, оның әрқарайғы жұмысына жақсы ықпал етеді. Мысалға, «мына жұмыты кешкі 9-ға дейін бітір»  мен «мына жұмысты кешкі 9-ға дейін бітіре аласыңба?» деп қойған адамға ұнамдырақ. Сонымен қатар, «осы жұмыста не істесек болады?» деген сұракпен оның ойын біліп, идеялар алмасу керекмет болады. Сол кезде адам сол компанияға шыныменде жұмыс істеу үшін келгендігі және оның ойы да маңызды екендігі көрінеді. Сіздің командаңыз жай ғана орындаушылар тобы емес: олардың әрқайсысы өз ісінің маманы.
5. Үлгі көрсету. Жұмыста немесе ойында ынталы дарынды адамдарды көру керемет шабыттандырады. Спортшы емес адамның спорттық ерлікке таң қалуының себептерінің бірі - адам табиғаты ерекше нәрсені бағалайды. Олимпиада ойындарын, олимпиадалық сынақтарды, гимнастиканы, коньки тебуді және басқа да бәсекеге қабілетті спорт түрлерін тамашалағанда, күндіз-түні барын салып жатқан адамдардың күш-жігерін байқаймыз. Нақты мысал: Симон Билз. Ерекше гимнаст АҚШ чемпионатында трибл-дубльмен алтыншы көпсайыс чемпионы атанды. Ол мұны жасаған алғашқы әйел болды. Оны қарау менің жүрегімді ерітіп жіберді. Тіпті гимнаст емес спортшылар да, бәсекеге қабілетті емес спортшылар да мұндай тамаша ерлік үшін қажет талантты бағалай алады. Біз көрнекті жетістіктерді атап өтеміз және олардың үлгісі Олимпиада ойындарына қатысу құқығына ие болмаса да, біздің де үлкен нәрсеге қол жеткізе алатынымыздың дәлелі деп санаймыз. Адамдарға жақсы әсер ету үшін біз үлгі алып, ниетпен басшылыққа алып, озық болуымыз керек.
6. Мақтауға қымсынбаңыз. Адамның жасалған ісі үшін шынайы мақтауға қорықпаңыз. Адам мақтау естіген кезде өзіне деген сенімділігі артып, келесі күні бұданда көп нәрсе жасауға тырысады. Егер адамға оны мақтамай, тек критика, сыни сөдер еститін болса, онда ол адам өзін төмен бағалайды. Ешқашан адам өзін басқалардан төмен санамауы тиіс, барлық адам бірдей бірақ сәл ғана сенімділік керек. Осындай кезде адамдарды шынайы мақтасаңыз ол да бір қадам болар еді.  Тіпті кішкентай балаларды мақтап жүрсеңіз, олардың күні бойы жақсы көңіл-күйі сақталады.
7. Басқаларға көбірек өкілеттілік беріңіз. Сіз басқаларға өкілеттік берген кезде көбірек қуат аласыз.Оларды ынталандырып, олардың мүмкіндіктерін кеңейтуіңіз керек. «Адамдар сенің айтқаныңды ұмытады, сенің істегеніңді ұмытады, бірақ сен оларға қалай әсер еткеніңді ешқашан ұмытпайды» деді - Майя Анджелоу. Сондықтанда, басқа адамдарға өкілеттіліктерді беру арқылы сіз басқалардың жаңа қабілеттерін ашып, олардың дамуымен күшеюіне ықпал етесіз.
8. Үлгілерді қайталау, қосу және бұзу мүмкіндігі. Өзгеріс жасаудың және басқаларға әсер етудің ең жақсы жолы - бар стереотиптерді бұзу. Көшбасшылар мұны біледі және адамдарға қарсы тұру үшін бірдей принципті пайдаланады, бірақ олардың адамдарға қарсы шығу тәсілдері әртүрлі. Кейбір көшбасшылар стереотиптерді бұзу үшін юморды пайдаланады. Кейбіреулер мұны көбірек тыңдап, жанашырлық таныту арқылы жасайды. Дегенмен, олардың барлығына ортақ бір нәрсе бар: олар шынымен әсер ететін адамдарға қамқорлық жасайды және олармен қалай байланысу керектігін біледі. Сіз біреумен байланысуға және оның үлгілерін үйренуге жеткілікті қамқорлық жасасаңыз, сіз оған әсер ету мүмкіндігіне ие боласыз. Бұл өмірлік маңызды білімсіз сіз дұрыс емес қарым-қатынас стилін пайдаланып жатуыңыз мүмкін - тіпті неге екенін білмейсіз. Бұл дағды өте маңызды, өйткені көшбасшы ретінде сіз прогресті тоқтатуға тырысатын біреумен немесе топпен бетпе-бет келесіз. Сондай-ақ шектеулі сенімдері қажетті өзгерістерді енгізуге кедергі келтіретін адамдарға қалай әсер ету керектігін үйренуіңіз керек.
9. Адал әрекет етіңіз. Сіздің әрекеттеріңіз адалдықтың негізгі құндылықтарының бірінен шыққанда, сіз өзіңіздің жеке басыңызға сәйкес және дәйекті боласыз. Латын тілінен «бүтін сан» адам бүтін және толық. Адал мінез-құлық қай жерде болсаңыз да: жұмыста, үйде, кассада кезекте өзіңізбен бірге жүруді білдіреді. Сіз не істеп жатқаныңыз айналаңыздағыларға әсер ететінін түсінесіз. Жасалып жатқан жұмысыңызда адал жасалса, барлық адамдар оған сүйсіне қарап сіз оларға жақсы ықпал етесіз. Адалдық сонымен қатар контекстке қарамастан құндылықтарыңыз, әрекеттеріңіз, сөздеріңіз арасындағы сәйкестікті білдіреді.
10.  Ерекше және сенімді көзқарас, ой, мақсат. Кішкентай көріністер адамдарды шабыттандыра алмайды немесе толқыта алмайды. Басқаларға әсер етудің орнына, сіз олардың назары үшін күресесіз. Егер сіз ерекше өмірді ашқыңыз келсе, сізде үлкен армандар болуы керек. Сондықтан ұлы көшбасшылар әрқашан өздерінен артық көреді. Көптеген басшылар басқаларға өз мақсатына жету үшін ықпал етуге тырысып қателеседі. Есіңізде болсын, әсер ету өте күшті және оны тек үлкен игілікке өзгертуге әсер ету үшін пайдалану керек. Егер сіз оны өзімшіл мақсатта қолдансаңыз, сіз әсер етуге тырысатындар оны сезінеді. Шынымен ерекшелену және басқаларға әсер ету үшін сіздің көзқарасыңыз көптеген адамдардың жүрегін, санасын және энергиясын жаулап алуы керек. Бұл адамдар тобының, клиенттердің, жыныстың, нәсілдің немесе елдің өмірін қалай жақсартуға болатыны туралы көзқарас болуы керек. Адамдарды өз ресурстарын ұсынуға және осы көзқарасты жүзеге асыруға күш салуға ынталандыратын нәрсе болуы керек. Айналаңыздағыларға пайда әкелетін нақты мақсатыңыз болса, басқалар сіздің мақсатыңызға жетуге көмектесу үшін тартылады және олар өз кезегінде басқаларға да көмектесуге ықпал етеді.

Осы тәсілдерді қолдана отырып, адамдарға жақсы ықпал етуге болады. Мақсатыңыз қандай болмасын, басқаларды бірдеңе жасауға, бірдеңені өзгертуге, бірдеңе сатып алғыңыз келсе немесе өзіңізге сенгіңіз келсе, әңгімеге осы маңызды қадамдарды ескере отырып жақындау керек. Біз туа біткен басқаларға ықпал ету қабілеті бар көшбасшылар емеспіз. Біз өз дағдыларымызды белсенді түрде дамытуымыз керек, осылайша біз табысқа жете аламыз.

Қолданылған әдебиет:

1. Дори Кларк «Вы – предприниматель» (Entrepreneurial You ).Орыс тіліне аудармасы, орысша басылымы, дизайн. «Манн, Иванов және Фербер» ЖШС, 2014 ж, 25 бет.
2. Анна Веселко «Как и зачем мы судим других». Ссылка: https://theoryandpractice.ru/posts/17836-kak-i-zachem-my-sudim-drugikh 
3. Анна Самойдюк «Чтобы построить успешную компанию, нужно научиться слушать клиентов». 10.10.2018г

Ссылка: https://rb.ru/story/listen-to-customers/