Өлшеу құралдары және олардың негізгі түрлері

        1 Өлшеу құралдары және олардың негізгі түрлері

        МЕТРОЛОГИЯЛЫҚ СИПАТТАМАЛАРЫ

        №1 зертханалық жұмыс

        Жұмыстың мақсаты

        - өлшеу құралдарының жіктелуін зерттеу және әртүрлі жіктеу критерийлеріне сәйкес өлшеу құралдарын қалай жіктеуге болатындығын білу.

        - өлшеу құралдарының сипаттамаларымен байланысты ұғымдарды үйрену, және өлшеу құралдарының негізгі метрологиялық сипаттамаларын іс жүзінде анықтауды үйрену.

        1.1 Өлшеу құралдарын жіктеу

        Өлшеу арқылы физикалық шаманың бір немесе одан да көп мәндерін эксперименттік жолмен алу процесі түсініледі, ол оған негізді түрде жатқызылуы мүмкін..

        Өлшеу құралдары - өлшеу үшін және стандартталған (белгіленген) метрологиялық сипаттамалары бар техникалық құралдар.

        Функционалдық тағайындалуы бойынша өлшеу құралдары келесі түрлерге бөлінеді: өлшемдер; өлшеу түрлендіргіштері; өлшеу құралдары; өлшеу қондырғылары; өлшеу және ақпараттық жүйелер.

        Өлшем - физикалық мөлшердің мәнін шығаруға және сақтауға арналған өлшеу құралы. Бір мәнді, көп мәнді және өлшемдер жиынтығы болып бөлінеді (мысалы, кедергі дүкені).

        Өлшеу түрлендіргіші - өлшеу құрылғысы немесе оның бөлігі, өлшенген мөлшер туралы ақпаратты кейінірек қайта өңдеу және беру немесе көрсету, өңдеу, сақтау, тіркеу және т.б. үшін қолайлы формаға түрлендіреді.

        Түрлендіргіштер әр түрлі болады. Түрлендіргіштер кейбір электрлік физикалық шамаларда болуы мүмкін (мысалы, термоэлектрлік түрлендіргіш кернеудегі температура айырмашылығын түрлендіреді), электрлік магниттік шамалар, (мысалы, өлшеу катушкасы кернеудегі магнит ағынын түрлендіреді) басқа электрлік электрлік шамалар (мысалы, көпір схемасы кедергінің өзгеруін және кернеудің өзгеруін түрлендіреді), үздіксіз (аналогтық) дискретті немесе кодталған (аналогты-цифрлық түрлендіргіш) мәнін, сондай-ақ кодталған аналогтық (цифрлы-аналогты түрлендіргіш) бойынша.

        Құрылғылар келесі белгілер бойынша жіктеледі:

        - шығыс түріне қарай (аналогтық, сандық);

        - Элемент базасында (электромеханикалық, электромеханикалық түрлендіргіштермен, электронды);

        - ақпарат түрінде (көрсету, тіркеу);

        - түрлендіргіштің өлшеу әдісі бойынша (тікелей түрлендіру, теңгерімдеу - салыстыру құрылғылары);

        - қолдану сипаты (стационарлық, панельдік, портативті, зертханалық);

        - қорғау дәрежесі бойынша (қарапайым, шаң, су, шашырамай, герметикалық және т.б.);

        - тағайындалуы бойынша (термометрлер, манометрлер, шығын өлшеуіштері, деңгей көрсеткіштері, амперметрлер, вольтметрлер және т.б.);

        - метрологиялық мақсатқа (стандарттарға, модельдерге, қызметкерлерге) байланысты.

        Өлшеу жүйесі - бақылаушы мен суармалы жерге тікелей қабылдау үшін ыңғайлы нысанда өлшеу ақпаратының сигналын генерациялауға арналған функционалды-интеграцияланған өлшеу құралдарының жиынтығы (өлшеуіштер, өлшеу түрлендіргіштері, өлшеу құралдары) және қосалқы құрылғылар.

        Ақпараттық жүйені өлшеу - автоматтандырылған өңдеу, беру, автоматтандырылған басқару жүйелерінде пайдалану үшін ыңғайлы нысанда өлшеу құралдарының сигналын генерациялауға арналған байланыс арналары арқылы қосылған өлшеу құралдарының (өлшеу құралдарын, өлшеу құралдарын өлшеу құралдары) және қосалқы құрылғылардың жиынтығы.

        2  Өлшеу құралдарының негізгі метрологиялық сипаттамалары

Өлшеу құралдарының қасиеттері метрологиялық сипаттамалардың кешені ерекшеленетін сипаттамалармен бағаланады; Өлшеу нəтижелерінің дұрыстығын бағалауда қажетті сипаттамалар.