Химиялық реакцияның жылдамдығы

Химиялық реакцияның жылдамдығы

Дегеніміз реакция өнімінің немесе реагенттерінің массалық пайызының немесе концентрацияларының өзгерісі реакцияның жүру уақытының интервалына кері пропорционал шама

Это отношение изменения концентрации, или доли реагента, или продукта химической реакции к интервалу времени, в течение которого произошло это изменение.

Химиялық тепе-теңдік

Химиялық реакциялар

[pic 1][pic 2]

қайтымсыз                                                қайтымды  

Бір бағытта жүретін реакция                            Өзара қарама-қарсы бағытта                            

                                                                           жүретін реакция                          

 2KClO3=2KCl+3O2                                                   3H2+N2=2NH3

Na2CO3+H2SO4= Na2SO4 +H2O+CO2                        2H2+O2=2H2O

BaCl2+ H2SO4= BaSO4 +HCl                                2NaOH+H2SO4= Na2SO4+2H2O            

[pic 3][pic 4][pic 5]

                       H2+J2=2HJ          V =  V

       [pic 6]

          2HJ=H2+J2

[pic 7]

              H2+J2=2HJ

                  [pic 8]

Тура және кері реакция жылдамдықтары теңеседі:

Тура реакция үшін:    V = k1 C(H2)C(J2)[pic 9][pic 10]

Кері реакция үшін:  V =  k2 C2(HJ)[pic 11][pic 12]

[pic 13][pic 14][pic 15][pic 16]

V = V          k1C(H2)C(J2) = k2C2(HJ)

k1          C2(HJ)

---- = --------------

k2       C(H2)C(J2)

Константалардың қатынасы тұрақты шама.

k1                       

---- = сonst = Kc

k2

Kc -химиялық тепе-теңдіктің константасы. Тура және кері реакциялардың теңескен күйін химиялық тепе-теңдік деп аталады.

           C2(HJ)

КС = -----------------

         C(H2)C(J2)

Химиялық тепе-теңдікті реакцияға тек газ күйіндегі заттар қатысса, онда олардың концентрацияларының орнына порциалды қысым пайдаланылады:

           Р2(HJ)

КР = -----------------

         Р(H2)*Р(J2)

Тепе-теңдік константасы реакцияға түсетін және түзілетін заттардың табиғатына және температурасына тәуелді шама. Тепе-теңдікте тұрған жүйеге катализатордың әсері болмайды. Өйткені екі бағыттағы реакция тең.  

Тепе-теңдік константасы динамикалық құбылыс. Сондықтан кей жағдайда жүйені тепе-теңдікте ұстап тұру үшін кейбір факторларды өзгерту қажет: жүйедегі заттардың концентрациясын, жүйенің температурасын және жүйенің қысымын.

Тепе-теңдік константасының мәнінің негізінде реакция нәтижесінде түзілетін өнімдерінің шығымын анықтауға болады:

• егер К>>1 анағұрлым артық болса реакция өнімдері мол түзіледі;
• егер K<<1 аз болса бастапқы заттардың концентрациясы өзгермейді, шығым төмен болады.

Химиялық жүйе [pic 17]

[pic 18]

Гомогенді                                               гетерогенді

 агрегаттық күйлері бірдей                        агрегаттық күйлері әртүрлі

 заттардан, яғни бір ғана                          немесе бір-бірінде ерімейтін

 фазадан  тұратын жүйе.                          заттардан, яғни бірнеше

                                                                  фазадан тұратын жүйе.