Ташкилот муносабатларининг мантиқи ва транзаксия харажатлари

1.1 Миллий банк тизимининг ташқи таьсирларга мослашиши нуқтаи назаридан ривожланишининг барқарорлиги таҳдидлари ва мезонлар хусусиятлари

Турли омилларнинг тизим елементларига салбий таьсири иқтисодий барқарорликка таҳдид солади . "Хавфсизлик тўғрисида" Федерал қонунга биноан "хавфсизликка таҳдид" ва шунинг учун "барқарорликка таҳдид" инсон, жамият ва давлат ҳаётий манфаатларига хавф туғдирадиган шарт-шароит ва омилларнинг комбинатсияси сифатида тушунилади.

Турли муаллифлар "таҳдид" атамаси билан ўз таьрифларини беради. Шундай қилиб, Гончаренко ЛП "таҳдид давлатнинг, жамиятнинг, корхоналарнинг ва шахсларнинг манфаатларига, миллий қадриятларга ва миллий ҳаёт тарзи учун хавф туғдирадиган хавф-хатар ва вазият ва омилларнинг ўзига хос ва тезкор шаклидир" . Бошқа муаллифлар "иқтисодий зиддиятлар, хавф-хатарлар ва зарарларнинг ўзаро боғлиқлигини ҳисобга олиб, иқтисодий таҳдидлар муаммоларини таҳлил қилиш керак", деб таькидлайди. Хавф ҳам "мумкин бўлган хавф" деб таьрифланади.

Юқорида таькидлаб ўтилганидек, таҳдид, умуман олганда, бу обьектга зарар етказиши ёки унинг юзага келишида унга зарар етказиши мумкин. Шу сабабли, таҳдидларни бартараф етиш ёки уларнинг таьсирини тизимга нисбатан камроқ сезгир қиладиган профилактика чоралари талаб қилинади.

Кейинчалик, банк тизимининг мослашувчанлиги унинг салбий оқибатларини бартараф етиш учун олдиндан мумкин бўлган таҳдидларни башорат қилиш ва ҳар қандай параметрларни ўзгартириш қобилиятига асосланган.

Банк тизимининг барқарорлигига таьсир қиладиган таҳдидлар қуйидаги 2-расмда келтирилган схема бўйича таснифланиши мумкин.

Мавжуд манбалар томонидан таҳдидларнинг таснифланиши енг мақбулдир:

- ички - тизимнинг ички елементларнинг деформатсияланиши сабабли ўз-ўзини ҳимоя қилиш ва ўз-ўзини ривожлантиришга қодир емаслиги (тизимнинг ҳар қандай елементи ўзгарганда, бутун тизим бетартиблик ҳолатига киради);

- Ташқи муҳитнинг ташқи - деформатсиявий оқибатлари (банк ҳавфидан келиб чиқадиган капиталнинг чиқиши, сиёсий вазиятдаги ўзгаришлар ва бошқалар).

Аслида ички ташқи таҳдидлар ўртасидаги чегаралар ҳар доим аниқ белгиланган емас. Бундан ташқари, ташқи таҳдидлар ички муаммога айланиб боради. Мисол учун, банк секторидаги юзага келиши мумкин бўлган муаммолар ҳақида маьлумот дарҳол банк депозитларининг чиқиши ва бошқа ижтимоий оқибатларни келтириб чиқаради.

Сўнгги ўн йилликлар давомида шаклланмаган банк тизимининг ишончсизлиги, албатта, ички хавфга мансуб. Бироқ, бутун дунёда молия секторидаги вазиятнинг беқарорлиги бу ички таҳдидни бартараф етишга тўсқинлик қилувчи ташқи таҳдиддир.

Иқтисодий барқарорликка таҳдидлар таркибида потентсиал ва ҳақиқий таҳдидлар ажралиб туради. Ушбу турдаги таҳдидлар омилларнинг салбий оқибатларини бартараф етиш еҳтимоли мавжудлиги ёки йўқлигига қараб аниқланади. Бошқача қилиб айтганда, зарар етказиш шаклидаги хавф, тегишли чоралар кўрилмаса, ҳақиқий хавфга айланиши мумкин.

Аленин В.В. китобида таҳдидлар, шунингдек, ушбу оқибатлар бутун дунё (глобал таҳдидлар), бутун мамлакат (миллий таҳдидлар) ёки ҳудуднинг бир қисмига (маҳаллий таҳдидларга) таьсир қиладими, бу таҳдидларнинг оқибатлари оқибатларининг миқдори бўйича ҳам таснифланади .

Бу таснифлаш баьзи бир ўзгаришлар киритиши керак. Масалан, маҳаллий таҳдидлар муайян кредит муассасасига таҳдид сифатида тушунилиши керак, шунинг учун муайян минтақанинг банк тизимига таҳдид соладиган омилларнинг пайдо бўлишини кўрсатадиган минтақавий позитсияларни жорий қилиш керак (яна бу, масалан, банкдаги сиёсий беқарорлик билан боғлиқ бўлиши мумкин) ёки ҳарбий ҳаракатлар билан).

Таҳдиднинг функтсионал-обьектив хусусиятига кўра, у ижтимоий, иқтисодий, сиёсий, инноватсион, ахборот, екологик, ҳуқуқий бўлиниши мумкин. Таькидлаш