Механикалық күштер, олардың түрлері, теңдеулері және оларды техникада қолдану

Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым министрлігі

Коммерциялық емес ашық акционерлік қоғам

Ғұмарбек Дәукеев атындағы Алматы Энергетика және Байланыс университеті

«Ғарыштық инженерия» кафедрасы

[pic 1]

«Физика» пәні бойынша

№1 СӨЖ

Орындаған: Әлімқұл Марғұлан

Тобы: СИБк 22-10

Қабылдаған:Чныбаева Д.

Жоспар

1. Механикалық күштер, олардың түрлері, теңдеулері және оларды техникада қолдану.

2. Идеал және нақты газ теңдеуі. Идеал газ теңдеуін изопроцесстерге қолдану. Изопроцесстер теңдеу және сызбалары.

3. Электр сыйымдылығы. Конденсаторлар. Сфералық, цилиндрлік және жазық конденсаторлар сыйымдылықтары.

    1. Механикалық күштер - бұл нысандарды жаттық қозғалысында қосып, машиналарды жасау немесе көмегімен қазірлау үшін пайдаланылатын күштерге айналады. Олар қолданушының ерекше басын басу, жүргізу немесе көмек көрсету үшін жасалған.

Механикалық күштердің түрлері мен олардың теңдеулері:

Левераж күштері: Бұл күштер бір нүктеге қолданылатын екі салталған қаламдар арқылы жасалады. Оны жүйелі, енгізгі машиналарда пайдалану кезінде көбінесе жақсарту үшін пайдаланылады.

Палка-тарау күштері: Бұл күштердің аркылы таспандарды және объектілерді айналып жіберуге болады. Оларды ұстанылатын палкалар мен тараулар кіреді.

Көлкілік күштері: Көлкілік күштері бет астында орналасу үшін пайдаланылады. Ол көлдене отырған қолдарды біріктіріп, объектілерді апаруға мүмкіндік береді.

Гидравликалық күштер: Бұл күштер сұйықтарды пайдаланады. Сұйықтардың қарастырылған тығыздағылары жарату арқылы күштері жаңа тұрғыдан байқайтын машиналарда пайдалануға мүмкіндік береді.

Симплекс күштері: Бұл күштер аркалы жанарларды жылжыту үшін пайдаланылады. Ол машиналарда дерекқор жаттықтыру және оны тазалайтын процестерде пайдаланылады.

Механикалық күштерді техника жобасында қолданудың бірнеше салтанаттары бар. Олар орналастыру, тасымалдау, жариялау, көмек көрсету және өндіру үшін пайдаланылады. Мысалы, автомобильдерді тіркеуге, жылжытуға, қабаттарды жаттықтыруға және көптеген техникалық машиналарды ұстауға механикалық күштерді қолданады.

      Механикалық күш теңдеулері әдетте объектілер мен оларға әсер ететін күштердің өзара әрекеттесуін сипаттайтын Ньютон заңдарына негізделеді. Мұнда негізгі механикалық теңдеулер берілген:

1. Ньютонның бірінші заңы (инерция заңы): Егер денеге ешқандай сыртқы күш әсер етпесе немесе барлық сыртқы күштердің қосындысы нөлге тең болса, онда дене тыныштықта қалады немесе түзу сызық бойымен бірқалыпты қозғалады.

F=0 немесе ∑F=0

F - күш,

∑F - барлық сыртқы күштердің қосындысы.

2. Ньютонның екінші заңы (қозғалыс заңы): Затқа әсер ететін күш заттың массасының көбейтіндісіне тең.

F=m⋅a

3. Ньютонның үшінші заңы (өзара әрекеттесу заңы): Егер А денесі В денесіне күшпен әсер етсе, онда В денесі А денесіне күшпен әсер етеді.

F(AB)=-F(AB)

Бұл теңдеулер механиканың көптеген есептерін шешуге негіз болады және әртүрлі күштердің әсерінен заттардың қозғалысын талдау үшін қолданылады.

   Механикалық күштер техниканың әртүрлі салаларында шешуші рөл атқарады. Міне, оларды қолданудың кейбір жолдары:

1. Қозғалтқыштар және тасымалдау: Механикалық күштер автомобильдерде, пойыздарда,  ұшақтарда және кемелерде қозғалыс жасау үшін қолданылады. Қозғалтқыштардағы ішкі жану химиялық энергияны механикалық энергияға айналдырады, содан кейін ол көліктерді жылжыту үшін қолданылады.

2. Құрылыс және көтеру машиналары: жүк көтергіштері, крандар және басқа да жүк көтергіш құрылғылар құрылыс алаңдары мен қоймалардағы ауыр заттарды көтеру және жылжыту үшін механикалық күштерді пайдаланады.

3. Робот техникасы: Роботтар көтеру, жылжыту және дәл қозғалыстарды орындау сияқты әртүрлі тапсырмаларды орындау үшін механикалық күштерді пайдаланады. Роботтардың қозғалысын басқару үшін механикалық тұтқалар мен жетектер қолданылады.