Технологиялык жyйелер: калыптастыруды, жумыс iстеуiн талдау, баfалау және даму баfыттары

Практикалық жұмыс 4.

ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ ЖҮЙЕЛЕР: ҚАЛЫПТАСТЫРУДЫ, ЖҰМЫС ІСТЕУІН ТАЛДАУ, БАҒАЛАУ ЖӘНЕ ДАМУ БАҒЫТТАРЫ

Жұмыстың мақсаты: технологиялық жүйелердің мәні мен айырықша белгілерін, олардың қалыптасу заңдылықтарын, қызмет ету және даму заңдарын, Қазақстан Республикасының бәсекеге қабілеттілігі мен экономикалық қауіпсіздігін арттырудағы рөлін меңгеру; өндірістің ғылыми-технологиялық дамуын бағалаудың негізгі ұғымдарының мәнін меңгеру; өндіріс технологиясының деңгейін және сорттылық коэффициентін анықтау үшін негізгі көрсеткіштерді есептеу әдістемесін меңгеру.

Меңгеруді бақылау: ауызша сұрау және тестілеу.

Әдебиет: [6] – [11], [13], [14].

Материалдық қамтамасыз ету

1. Технологиялық жүйелердің әртүрлі түрлерінің сұлбасы.

2. "Технологиялық жүйелердің жіктелуі" Слайд.

3. Технологиялық құжаттаманың бірыңғай жүйесі  (ТҚБЖ) - техникалық нормативтік құқықтық актілер пакеті.

4. МСТ 07.004 " Технологиялық жүйелер . Терминдер мен анықтамалар". 1985 ж.01.01. М. енгізілді.

5. Графикалық немесе мультимедиялық проектор.

6. Тақырып бойынша фототүсірілім немесе презентациялар материалдары.

7. Өндірісті дамытудың негізгі техникалық-экономикалық көрсеткіштерін есептеу әдістемесімен плакаттар.

8. Өндірістің ғылыми-технологиялық дамуының негізгі әдістері мен модельдері сипатталған слайдтар.

9. Микрокалькуляторлар.

Негізгі мәліметтер

Технологиялық жүйе - бұл заттық және ақпараттық байланыстар арқылы ортамен біртұтас ретінде өзара іс-қимыл жасайтын әртүрлі иерархиялық деңгейдегі өзара байланысты технологиялық процестердің жиынтығы.

Белгілі бір ұйымдық-басқару құрылымдары сәйкес келетін тізбекті және параллельді технологиялық жүйелер бар. Бірінші түрге Қазақстан Республикасының Халық шаруашылығы кешені, екінші түрге – түрлі концерндер жатады. Технологиялық процестердің параллель, тізбекті және аралас жүйелері схемалық түрде 4.1 суретте көрсетілген.

Технологиялық жүйелерді сипаттайтын маңызды белгілер мыналар болып табылады::

* құрылымы (параллель, тізбекті, аралас жүйелер);

* иерархия деңгейі (операция, технологиялық процесс, цех, кәсіпорын);

* автоматтандыру деңгейі (механикаландырылған, автоматтандырылған, автоматты жүйелер);

[pic 1]

Сур. 4.1. Технологиялық процестер жүйелері құрылымының схемасы:

а-параллельді жүйе; б-тізбекті жүйе; в-аралас жүйе

* мамандану деңгейі (арнайы, мамандандырылған, әмбебап технологиялық жүйе);

* байланыс түрі (қатты, жұмсақ, көлденең, тік байланыстары бар).

Технологиялық жүйелердің сипатын технологиялық процестердің заңдылықтары мен заңдары сипаттайды.

Қалыптасу заңдылықтары технологиялық жүйелердің ішкі құрылысы туралы, олардың құрылымы туралы мәлімет алуға мүмкіндік береді. Осыған байланысты технологиялық жүйелерді қалыптастырудың келесі заңдылықтары бар:

* технологиялық жүйенің барлық элементтері қатаң логикалық жүйелілікте және технологиялық өзара тәуелділікте болады;

* технологиялық жүйенің элементтері өзара "матрешка" принципі бойынша байланысты»;

* технологиялық жүйелер үшін байланыстың екі түрі тән – ақпараттық (тәжірибе алмасу бойынша) және материалдық (еңбек пәні бойынша оның қозғалысын көрсететін);

• технологиялық жүйелердің элементтері салыстырмалы түрде тұрақты, олар тиісті технологиялық жүйелерді құрумен қандай да бір технологиялық байланыстарды қамтуы мүмкін;

* технологиялық процестер жүйесінің бірінші иерархиялық деңгейінде элементтер ретінде технологиялық операциялар әрдайым болады.

Энергияның сақталу заңы және заттың массасының сақталу Заңы технологиялық жүйелердің жұмыс істеу заңдары болып табылады.