Е-технологиялар. Электронды бизнес. Электронды оқыту. Электронды үкімет

13-апта

№37ПРАКТИКАЛЫҚ САБАҚТЫҢ ТАҚЫРЫБЫ:Е-технологиялар. Электронды бизнес. Электронды оқыту. Электронды үкімет

САҒАТ САНЫ- 1

САБАҚТЫҢ МАҚСАТЫ:мемлекеттік басқарудың тиімділігін арттыру мақсатында студенттердің Е-технологиялардыңтабиғаты және олардың мемлекеттік органдарда әлеуетті қолданылуы туралы тұтас көзқарасын қалыптастыру; Е-технологиясын қолдану арқылы басқару дағдыларын дамыту

13.1 Электронды бизнес

13.2 Электрондыоқыту

13.3 Электрондыүкімет

Бақылаусұрақтары

13.1 Электронды бизнес

Электронды коммерция түсінігіИнтернетте бизнес жүргізуменбайла-нысты; онлайндағы коммерция барлық бизнес-процесстерді (жарнама, маркетинг, сату, тауардыжеткізу, пайда табу) қамтиды. Арнайыкомпьютерлікбағдарламаларнемесебасқа да коммуникациялық орта арқылыжүзегеасырылатынкоммерцияныңтүрікәсіпорын мен тұтынушы (“бизнес-тұтыну-шы”, business-to-consumer (B2C)) немесекәсіпорындар (“бизнес-бизнес”, business-to-business (B2B)) арасындағыкоммерциялықоперацияларғанегізделген. Электрондықкоммерцияныңнегізгіүштүрі бар:

• Интернет-дүкендер;
• Төлемжүйелердіңұйымдары;
• Интернет-аукциондар.

Банк операциялары, пластикалықкарталар, авиабилеттердіңсатылутехнологияларавтоматизациялануыжәнекәсіпорынресурстарыныңбасқаруы осы бизнестіңпайдаболуынатікелейәсеретті. ДәлқазірҚазақстантерриториясындағы интернет-дүкендердесаудажасайтынадамдардыңүлесі аз - максималды интернет-аудиторияның 3% төңірегінде. Қазнет 130 коммерциялық интернет-алаңғаиежәнеоларды 4,7% қазақстандыққолданушытұтынадыекен. ЕңбелсендісатыпалушыларАқмолаоблысы мен Алматы қаласыныңтұрғындары.

Бизнес процесс - бұлтұтынушыларүшінбелгіліөнімдінемесекөрсе-тілетінқызметтіқұруғабағытталғанөзарабайланыстыісшараларнемесеміндеттержиынтығы.

Бизнес-процесс түсінігініңайтарлықтайқолданылатынанықтамасынкелтірейік: бизнес-процестер - бұлтапсырысберушіүшінөнімнемесеқызметкөрсетусияқтыпайдалыжолдыкөзжетерлікнемесеөлшенерлікболжамдыболашақтақұрунемесеалуүшінкәсіпорынныңресурстарынқолданатынөзаратәуелдіәрекеттердіңқисынды (логикалық) топтамасы. (Ұйымдастырушылық-өндірістік процесс синонимы жақын, бірақ та үлкен.)

Жаңа бизнес-процескекөшумыналардыжүзегеасырады:

• тауарларғатапсырыс беру қызметініңқызметкерлеріжабдықтаушыныжақсытаңдаужәнеоғансатыпалуғатапсырыстыжіберудібелгілеуүшінкомпьютерлік база байланысыменжабдықталған (purchaseorder);
• жабдықтаушылартауардыалдын ала төлеусізжеткізу;
• тауардыалутуралы хабар жалпыдеректербазасындажазу;
• төлемге шот (invoice) сияқтықұжаттардыжою.

Реинжиниринг дегенатауғаиеболғанкәсіпорынқызметініңреволюциялықтүрленуінің, оныңбизнесінқайтақұруыныңәдісі ХІХ ғасырдың 80-ші жылдарыБатыстапайдаболды. Реинжиниринг теориясыныңнегізінқалаушылар Майкл Хаммер және Джеймс Чампиболыптабылады. Олар «Корпорация реинжинирингі: бизнестегіреволюцияғаарналған манифест» аттыкітабыншығарғанболатын. Авторларреинжинирингкемынадайанықтамаберіпкетті: «Реинжиниринг - бұлнәтижеліліктіңшығындар, сапа, қызметкөрсетудеңгейіжәнешапшаңдылықсияқтыкілттіккөрсеткіштерініңжақсартуынажетуүшін бизнес-процестерініңрадикалдықайтажобалануы».

Бизнес-процестердіңкелесідейкатегорияларыболады:

• өнімніңшығарылуынтікелейқамтамасызететінпроцесстер;
• жоспарлаужәнебасқарупроцесстері;
• ресурстықпроцесстер;
• түрлендірупроцесстері.

Бизнес-процесс төмендекелтірілгендерменсипатталады:

• бизнес-процесстіжүзегеасырудың бар технологиясымен;
• бизнес-жүйесінің бар құрылымымен;
• процесстіңіскеасырылуынқамтамасызететінавтоматтандыруқұралдарымен, құрал-саймандарымен, механизмдеріменжәнет.б.

Бизнес-процесстердіңтиімділігінбағалаудыңнегізгікөрсеткіштерімыналарболыптабылады:

• уақыттыңбелгіліинтервалынатөленгенберілгенсападағыөндірілетінөнімнің саны;
• өнімдітұтынатынтұтынушылардың саны;
• типтікоперациялардың саны, олардыуақыттыңбелгіліинтервалындаөнімдіөндірукезіндеорындаукерек;
• өнімдіөндіругекеткеншығындардыңқұны;
• типтікоперациялардыорындауұзақтылығы;
• өнімніңөндірісінеақшақаражатынжұмсау.

Реинжиниринг - бұл фирма қызметініңрадикалдыжақсартуынажетуүшінарналғанәрекеттікпроцесстердіңқайтақұрылуы (қайтажобалануы). Бизнес реинжинирингібәрінқайтаданбастауынталапетеді. Бұлекіжүзжылдықтажиналғанөндірістікменеджменттіңтәжірибесініңкөбісінен бас тарту, жаппайнарықкезеңіндежұмыстыңқалайжүзегеасырылғанытуралыұмытужәнеолнеғұрлымжақсытүрдеорындалукеректігіншешудегенмағыналардыбілдіреді. Бизнес реинжинирингішеңберіндемамандардыңескіатауларыжәнеескіұйымдастырушылықбілімдер - департаменттер, бөлімшелер, топтаржәнет.с.с. өздерініңмәндерінжоғалтады. Бізжұмыстықазіргіуақыттақазіргінарықтағысұраныс пен қазіргітехнологиялармүмкіндіктеріесебіменқалайұйымдастыруымызкеректігіреинжинирингтемаңыздыболыптабылады. Сонымен, жоғарыдаайтылғандыталдайотырып, реинжинирингтіңмынадайқасиеттерінерекшелеугеболады: