М. Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан университетінің даму тарихы

Қуатты машина жасау базасы бар мемлекет басқаларға қарағанда өз экономикасын тезірек ең жаңа құрал-жабдықтармен қамтамасыз етеді. Дүниежүзілік экономикада ең жаңа техникасы, ең жақсы машинасы бар елдер озық тұрады.

Энергетикалық : қазандық, құбыр, генератор, мотор, трансформатор, энергетикалық блоктар Металлургиялық : блюминг, слябинг, пеш жабдықтары Кен өндіру : мұнай, көмір, газ, кен өндіруге арналған комбайндар, машиналар, экскаваторлар

Көліктік : локомотив, вагон, кеме, ұшақ, автомобиль, құрылыс-жол машиналары Прибор жасау : өлшегіш, автоматика, телемеханика приборлары Станок жасау : металл өңдейтін пресс-автоматтар.Жону, тегістеу, станоктары және т.б. аспап жасау өнеркәсібі

Ауылшаруашылық : тұқымсепкіш, дестелегіш, комбайн, трактор, дән тазалағыш, емшөп цехтары және т.б. Тұрмыстық техника : Теле және радиоаппаратура, тоңазытқыштар, кір жуатын машиналар, ас үй комбаиндары және т.б.

Қандай машиналары бар, олар қанша, оларды қаншалықты тез өндіретіндігіне қарап, қайсыбір елдің экономикалық жағынан қаншалықты дамығандығы туралы қорытынды жасауға болады. Машина жасау өндірісі болмайынша, ел шаруашылығының бірде-бір саласы дамып, жұмыс істей алиайды. Шаруашылықтың жаңа техника және озық технологиямен жарақталуы машина жасау өндірісінің деңгейіне байланысты. Машина жасау – кешенді сала. Ол машиналар мен механизмдер артық бөлшектер мен робот техникасы, космостық техника, электр техникасы мен электрондық өнеркәсіп салалары бар машина жасау кешені ғылыми- техникалық прогрестің өзегі болып табылады. Машина жасау өнеркәсібі, ең алдымен, өзін-өзі техникалық жағынан қайта жарақтандырады. Сондықтан машина жасау өнеркәсібінің өсу қарқыны технологиясы мен пайдаланатын шикізаты жағынан өзіне ұқсас басқа салалардың өсу қарқынынан жоғары болуы тиіс.

1 М. Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан университетінің даму тарихы

М.Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан университеті – Қазақстан Республикасының ең ірі және көпсалалы университеті, облыстың ғылыми, білім, зияткерлік, мәдени орталығы.

Институт республика жоғары оқу орындары арасында әлеуметтік- тұрмыстық жағдайы ең жақсы оқу орнына айналды.

1975-1980 жылдар аралығында оқу орнына З.Молдахметов басшылық етті. Осы кезеңде «В» оқу ғимараты тұрғызылды. Зейнолла Молдахметұлының бастамасымен 1977 жылы «Химия өндірісінің заманауи машиналары мен аппараттары» атты Бүкілодақтық 1-ші конференция өткізіліп, 1979 жылы теориялық химия бойынша бүкілодақтық мектептің негізі қаланды.

Ал осынау оқу орнына қатардағы ассистенттен оқытушы, доцент, кафедра меңгерушісі, проректор қызметтері баспалдақтарынан өткен Ш.М.Молдабеков 1980-1987 жылдарда басшылық жасап, осы кезеңде 2 студенттер жатақханасы, оқытушыларға арналған 2 тұрғын үй, «Машат» сауықтыру кешенінде көптеген жаңа құрылыстар бой көтерді, институт республика жоғары оқу орындары арасында әлеуметтік-тұрмыстық жағдайы ең жақсы оқу орнына айналды.

Ғылыми зерттеу саласында да айтарлықтай үлкен табыстарға қол жеткізілді. Айталық 1980 жылы институтта 133 ғылым кандидаты болғанымен, ғылым докторлары мүлде жоқ еді. Еселі еңбектің, шынайы жанашырлықтың арқасында, айналасы 7-8 жылдың ішінде, нақтырақ айтқанда 1988 жылы ғылым кандидаттарының саны 276-ға, ғылым докторларының саны 13-ке дейін артты. Жаңа салалық және проблемалық ғылыми зертханалар, 3 ғылыми-өндірістік оқу кешені, кәсіпорындарда 7 филиалдар ұйымдастырылып, ғылыми зерттеулер өндіріспен тығыз байланыстырылды.

Қазақ химия-технология институты Оңтүстік Қазақстан Техникалық университеті болып қайта құрылып, оқу орнымыз еліміздегі жетекші техникалық оқу орнының бірі болды.

1988-1991 жылдары институтты М.Қ.Наурызбаев басқарған кезеңде

«Г» және «Д» оқу-зертханалық ғимараттары пайдалануға берілсе, Т.Ш.Кәлменов жетекшілік еткен 1991-1997