Трэвел-журналистика: саяхат бағдарламалары

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ

БІЛІМ МИНИСТРЛІГІ

«АБЫЛАЙ ХАН АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҚАТЫНАСТАР ЖӘНЕ ӘЛЕМ ТІЛДЕРІ УНИВЕРСИТЕТІ» АҚ

Мамандығы: «5В050400-Журналистика»

КӘСІБИ ҚОЛДАНБАЛЫ ЖОБА

Трэвел-журналистика: саяхат бағдарламалары

Орындаушы:

4 курс студенті

Иса С.Ы.

Ғылыми жетекшісі:

                                Ағылтаева А.С., ф.ғ.к

“Қорғауға жіберілді”

Кафедра меңгерушісі,

П.ғ.қ, доцент

Ким О.Я.

____________

                                                    Алматы, 2022

МАЗМҰНЫ

1 ТРЭВЕЛ-ЖУРНАЛИСТИКАНЫҢ ДАМУЫ ЖӘНЕ ТЕОРИЯЛЫҚ МӘСЕЛЕЛЕР        6

1.1 Трэвел-журналистиканың қалыптасу тарихы        6

2 ҚАЗІРГІ ЗАМАНДАҒЫ БҰҚАРАЛЫҚ АҚПАРАТ ҚҰРАЛДАРЫНДА ТРЭВЕЛ-ЖУРНАЛИСТИКАНЫҢ ОРНЫ        11

2.1 Трэвел-журналистикасының мақсаты, міндеті және функциялары        11

2.2 Баспасөз, радио, теледидар және әлеуметтік желілердегі трэвел журналистикасының ерекшеліктері және жанрлары        15

3 ШЕТЕЛДІК САЯХАТ БАҒДАРЛАМАЛАРЫН ТАЛДАУ ЖӘНЕ СИПАТТАУ        21

3.1  Ж.Бадоеваның "басқалардың өмірі" бағдарламасы мен А.Птушкиннің авторлық жобасы мысалында трэвел-журналистикасы тақырыбын талдау                21

ҚОРЫТЫНДЫ        26

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ        28

КІРІСПЕ

      Диплом жұмысының өзектілігі. Қазіргі уақытта саяхат тақырыбы аудитория арасында танымал бола бастады. Туристік қызметтер нарығында сұранысты жиі қалыптастыратын туристік журналистика өнімдері емес. Саяхат тақырыбына деген қызығушылық бізді қызықтыратын ел туралы жаңа ақпарат іздеуге, оның тарихын, мәдениетін, өмірі мен дәстүрлерін білуге негізделген.
     БАҚ-ақпаратты қоғамға таратудың маңызды арнасы болып табылады. БАҚ –та трэвел-журналистика ерекше танымалдылыққа ие, бұл бағыттағы материалдар әдетте ең көп оқылатын және ең көп қаралым жинайтын жұмыстар.

      Google платформасының статистикасына сәйкес саяхат тақырыбындағы сұраныстардың танымалдылығы 2020 жылмен салыстырғанда артып келеді. Егер 2020 жылы саяхат тақырыбындағы сұраныстардың ең үлкен шыңы тек бір рет, нақтылап айтсақ 16-22 тамыз аралығында болса, 2021 жылы 7 ақпан мен 29 мамыр аралығында бірнеше рет шыңға шыққан болатын.

      Сондықтан саяхат журналистикасы сияқты бағыттағы аудиторияның қажеттілігі айқын. Қоғам дамуының қазіргі кезеңінде бұл қажеттілік екі факторға байланысты: туристік бизнестің қарқынды дамуы және нәтижесінде белгілі бір елді мекен немесе мемлекет туралы қажетті ақпарат алу қажеттілігі. Трэвел журналисттің туристік гидтердерге қарағанда тек қана танымдық үстіртін ақпарат беріп қана қоймай, онымен қосы сол елдің ішкі өмірін, тынысын, күнделікті күйбең тіршілігінен үзінде көрсетуімен ерекшеленеді.

Делойт компаниясының 2020 жылғы мәліметі бойынша, тұтынушылар арасында сауалнама жүргізілен болатын, қатысушылардың 92%-ы "YouTube " видеохостингіне дауыс берген болатын, осылайша бұл платформа танымал онлайн-видео сервистер арасында бірінші орынға ие болды, Екінші орынды "Вконтакте" платформасы, үшінші орынды "Яндекс", төртінші орынды "Instagram", бесінші орынды "Одноклассники"иеленді.

Видео хостингтің  «YouTube» сапарларының танымалдылығының өсуі саяхат тақырыбында өндірілген өнімдер арасында бәсекелестікті тудырады. Көптеген адамдар жаңа орындарды, мәдениетті, басқа елдердің дәстүрлерін үйренуді және зерттегенді ұнатады және түрлі саяхат шоуларына көмектеседі. Мұндай шоуға, олар әдетте көрерменге елге қалай жетуге болатынын, қай жерлерге баруға болатынын және қайда демалуға болатынын айтады. Қазақстан президенті Қасым-Жомарт Тоқаев "Ұлытау – 2019" халықаралық туристік форумында сөйлеген сөзінде бүгінде ішкі туризмнің жеткілікті түрде дамымағандығын, ал туризм индустриясын түбегейлі өзгерту қажеттігін атап өтті. "Біз салалық мемлекеттік бағдарламаны қабылдадық. Оны толық іске асыру туризмнің ЖІӨ-дегі үлесін 8% - ға дейін арттыруға мүмкіндік береді. Келушілер саны 9 миллионға дейін, ал ішкі туристер 8 миллионға дейін өсуі керек. Осы салада жұмыс істейтін адамдардың санын 650 мың адамға дейін жеткізу керек. Қазақстан жақын арада шетелдік және отандық туристер үшін тартымды орындардың біріне, сондай - ақ әлемдік этнотуризм орталықтарының біріне айналуы мүмкін", - деді Тоқаев.[1] Сондықтан осы тақырыпты зерттеу өзекті, өйткені олардың медиа-жобаларын дайындау кезінде журналистер үшін бұл тақырыпқа сұраныс деңгейі, сондай-ақ осы тақырыптағы жетістіктерге сену.