Спутниктік орбиталардың сипаттамасы

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі

Л. Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті

[pic 1]

СӨЖ

Тақырыбы:  Спутниктік орбиталардың сипаттамасы

 Орындаған:Біллаев Шалқар.

Тобы: ГК - 21

  Тексерген: Жумагулова А.А.

Астана – 2018

         Адамдар ғарыштық денелердің жұлдыздар, планеталар немесе жұлдыздар болсын, аспан арқылы өтіп, белгілі бір кезеңділікті сақтай отырып, ұзақ уақыт бойы байқаған. Әрбір жаңа ұрпаққа ғарыш кеңістігіндегі қозғалыс туралы көбірек білуге ​​мүмкіндік беретін ескертулерді ерекше қызықтырды.

Осылайша, 16 ғасырдағы неміс астрономы Иоганн Кеплердің Дат астрономы Тихо Брахтың шығармаларын зерттеу кезінде барлық ғарыштық органдардың белгілі бір заңдарға сәйкес қозғалуы анықталды. Атап айтқанда, Кеплер Марсты (осы ғаламшардың артында Браканы ұзақ уақыт бақылап тұрған) күн айналасына толығымен айналдыра алмайды деп ұсынды. Өз жұмысында «Марс жұлдызының қозғалысы туралы зерттеулерде баяндалған жаңа астрономия» деп аталатын Кеплер Марстің күннің айналасында эллипс айналғанын көрсетті. Кейінірек Кеплер бірнеше тұжырымдарды тұжырымдады, ол үш анықтамаға біріктірді. Бүгінде бұл анықтамалар (қазір біз оны заңдар деп атаймыз) бізге аты астында белгілі.

Біз тарихқа толығымен кірмейміз. Кеплер заңдарын қолдана отырып, адамзат не қол жеткізгенін және қандай тұжырымдар жасағанына назар аударған дұрыс. Орбитаның анықтамасынан бастаймыз.

Спутниктің орбитасы, шын мәнінде, оның қозғалысының траекториясы. Орбитадағы қозғалыс инерциядан (қозғалтқыштар өшірілгенде) жүреді және тек гравитация (негізінен, Жер) жерсерікке әсер етеді (бұл жасанды спутник немесе планета болуы мүмкін). Спутниктердің орбиталары эллиптикалық болып табылады және Жердің орталығынан өтетін ғаламдық жазықтықта қозғалады. Бұл ұшақ, демек, орбита симметриялы емес, бірақ ұзартылған, яғни тұрақты емес, ол әрқашан өзгереді, содан кейін траектория бойымен артады немесе азаяды. Ғылыми тұрғыда орбитаның ең жоғары нүктесі (Жерден ең үлкен қашықтық) апоги деп аталады, ал ең төменгі нүкте (Жерден ең аз қашықтық) перигея болып табылады. Олар, тиісінше, Жердің оңтүстік және солтүстік жарты шарларында орналасқан.

Кеплердің екінші заңына сәйкес, ұшақпен қозғалатын планета (біздің жағдайда спутник) бірдей уақыт аралығында бірдей уақыт аралығында өтеді (сипаттайды). Бұдан біз спутниктер біркелкі қозғалмайтынын білеміз. Жерге спутникті жақынырақ түсіру (периге), оның сызықтық жылдамдығы неғұрлым жоғары болса, одан әрі жердегі (апоги) жылдамдығы төмен болса. Бұл құбылыс ғалымдарға әртүрлі спутниктік орбиталарды есептеуге, белгілі бір мақсат үшін оңтайлы есептеуге мүмкіндік берді.

Бұл жіктеуде орбитаның бейімділік бұрышында қалай өзгеретіні көрсетілген. Орбитаға бейімділік бұрышы неғұрлым көбірек болса, солтүстік ендікде спутниктің неғұрлым айтарлықтай болады. Ал жерсерік жоғары, ауқым кеңейеді. Экваторлық (орбита Жер экваторында өтеді), поляр (орбита экваторға перпендикуляр өтеді) және күн синхронды орбиталары бар. Соңғы орбита Жер бетіндегі фото және бейне түсіруге арналған жерсеріктерді орналастыру үшін жиі пайдаланылады.