Маңғыстау облысы прокуратурасының құрылымы мен міндеті

КІРІСПЕ

Мен, Балғожаева Жайна Темірханқызы, Ш.Есенов атындағы Каспий технологиялар және инжиниринг университетінің, «Бизнес және құқық» факультетінің «Құқықтану» мамандығының 4 курс студенті, 2023 жылдың 23 қаңтары мен 2023 жылдың 15 сәуірі аралығында Маңғыстау облысы прокуратурасында дипломалды тәжірибемді бастадым. Кейін тәжірибе жетекшімнің жолдауымен Маңғыстау обылысы прокуратурасында өзімнің дипломалды тәжірибемнің жалғасын өткіздім.

Маңғыстау обылысы прокуратурасы Ақтау қаласы 15 шағын ауданда, 56/1 ғимаратта орналасқан. Ғимарат бес қабаттан тұрады. Маңғыстау обылысы прокуратурасының басшылық құрамы: облыс прокуроры және оның екі орынбасарынан, Аппарат басшысы: 1 аға прокурор, 1 басқарма прокуроры;

1-ші басқарма бастығы: оның орынбасары, 1 облыс прокурор көмекшісі, аға прокурорлар мен прокурорлар бар санын білмим; 2 басқарма бастығы: облыс прокурордың аға көмекшісі, облыс прокурордың 2 көмекшісі, аға прокурорлар мен прокурорлар, 3 басқарма бастығы: оның орынбасары,1 көмекші, 3 басқарма аға прокуроры, 4 басқарма прокуроры: 4-ші басқарма бастығы, облыс прокурор көмекшісі: 5 басқарма бастығы, облыс прокурор аға көмекшісі, аға прокурор, 6 басқарма бастығы: облыс прокурор көмекшісі. Бұдан басқа кадр тобының жетекшісі - аға көмекші, мемлекет құпиялары тобы жетекшісі - аға көмекші, халықаралық ынтамақтастық бойынша облыс прокурор аға көмекші, өтініштермен жұмыс тобы жетекшісі - аға көмекші тұрады. Құқық қорғау органдарының жүйесі өте күрделі және кең. Алайда ондағы ең маңызды орындардың бірін прокуратура сияқты орган алады. Заңдардың дәл және біркелкі орындалуын жоғары қадағалау органы ретінде прокуратура өз қызметін заңдылық пен құқықтық тәртіпті жан-жақты нығайтуға, азаматтардың құқықтары мен заңды мүдделерін қорғауға, лауазымды адамдар мен азаматтарды өздерінің конституциялық міндеттерін адал орындау үшін тәрбиелеуге және т.б. бағыттайды.

Заңдардың біркелкі және дәл орындалуын қадағалау прокуратура органдарының жалғыз мақсаты болып табылады. Прокуратура – бұл функцияларды орындайтын жалғыз мемлекеттік орган. Заңдардың орындалуын прокурорлық қадағалау толық көлемде жүзеге асырылуы үшін заңдылық ұғымын әлеуметтік құбылыс ретінде дұрыс анықтау қажет. Билік органдарының әрекеті заңдардың сақталуының міндетті шарты болып табылады.      

 Әрбір мемлекет заңдардың орындалуын қамтамасыз ететін кепілдіктер жүйесін жасайды.  Олардың бірі, ең маңыздысы – заңдардың дәл және біркелкі орындалуын қадағалау. Бұл сонымен қатар заңдылық ұғымының құрамдас бөлігі болып табылады. Ақырында, мемлекет заң бұзушылықтың қауіптілік дәрежесіне байланысты заң бұзушылыққа жол бергені үшін әртүрлі жауапкершілікті белгілейді. Жауапкершілік қылмыстық, әкімшілік, материалдық немесе тәртіптік болуы мүмкін. Жазасыздық Заңның одан да қауіпті бұзылуына әкелетіні белгілі. Осылайша, заңдылық ұғымының мазмұны келесі элементтерден қалыптасады:

А) заңдар және заңға тәуелді актілер;

Ә) заңдар мен заңға тәуелдік актілерді орындау, яғни оларды іске асыру;

Б) заңдардың дәл және біркелкі орындалуын қадағалау;

В) заңды бұзғаны үшін жауапкершілік.

Прокуратура туралы заңнамада заңдылық принципі прокурорлардың қадағалау өкілеттіктерін, оларды іске асырудың мәні мен шектерін, сондай-ақ қызмет тәртібін белгілеуде көрінеді. Прокурордың міндеттеріне Конституцияға және басқа заңдарға қайшы келетін және осы тұрғыдан заңсыз болып табылатын әрбір нормативтік құқықтық актіге наразылық білдіру кіреді. Прокурор немесе оның орынбасары заңда белгіленген негіздер бойынша қылмыстық іс қозғау туралы қаулыны зерделейді, әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс қозғайды, заңды бұзған адамдарды заңда белгіленген өзге де жауапкершілікке тартуды талап етеді, заңның бұзылуына жол бермеу туралы ескертеді. Алайда, егер осы мәселелер бойынша шешімді прокурордың көмекшісі қабылдаса, онда ол өз кезегінде заңсыз болады. Заңдылық қағидаты сондай-ақ құқық бұзушылықтар анықталған әрбір жағдайда оларды құқықтық құралдармен дереу жоюға кепілдік беретін прокурордың іс-әрекеттері мен шешімдерінің құрылуымен және негізділігімен жүзеге асырылады. Прокуратура органдары өз өкілеттіктері шегінде, Қазақстан Республикасы прокуратура органдарының бірыңғай жүйесін басқаруды жүзеге асырады, мемлекет атынан Қазақстан Республикасының аумағында заңдылықтың сақталуына заңда белгіленген шекте және нысандарда жоғары қадағалауды жүзеге асырады, сотта мемлекеттің мүддесiн бiлдiредi және мемлекет атынан қылмыстық қудалауды жүзеге асырады.