Саяси модернизация

«САЯСИ МОДЕРНИЗАЦИЯ» ПƏНІ БОЙЫНША

ДӘРІС МАЗМҰНЫ

1-дәріс. Кіріспе

«Модернизация», «саяси модернизация» негізгі ұғымдары.

Модернизацияның қолданылатын теориялық əдістерге қатысты түсіндірілуі.

Модернизацияны зерттеудегі көзқарастар.

Тарихи көзқарас. Жаңа дəуір уақыты мен қазіргі замандағы кезеңдердің

сапалық тұрғыдан əртүрлігі. Дамудың фазалары мен кезеңдердің бүтіндігі.

Меркантилизм кезеңі жəне буржуазиялық революциялар дəуірі.

Индустрияландырудың ерте кезеңі жəне өнеркəсіп революциясы кезеңі.

Ғылыми-техникалық революция дəуірі. Қазіргі заманды франк тұрғысынан түсіндіру. П. Вагнердің қазіргі заманды дəуірлеуі. «Батыс» ұғымы. Батыстың дамуындағы сəйкессіздік. Батыс дүниесіне мəдени-өркениеттік тұрғыдан көзқарас. А. Фурсовтың ұзын жəне келте ғасырлары.

Саясаттану көзқарасы. Жаңа саяси жүйенің қалыптасуы. Қазіргі билік жүйесінің пайда болуы. Вестфаль парадигмасы. Филадельфия парадигмасы.

Т. Иногучидің геосаяси, геоэкономикалық жəне геомəдени қырлар іліміндегі парадигмалардың негізі. Институттық бірліктер. Өзін-өзі ұстау типі.

Экономикалық көзқарас. Батыстық тұрпаттағы капитализмге көшу.

Батыстық тұрпаттағы капитализмнің батыстық емес капитализмнен айырмашылығы. М. Вебердің модернизациялық идеялары. Мемлекет жəне нарық. Нарық – бəсеке институты. Ұлттық экономикалардың жаһандануы (глобализация). Дамудағы экономикаға дейін, экономикалық жəне экономикадан кейінгі дəуірлер. Əлеуметтану жəне əлеуметтік-философиялық көзқарастар. «Дəстүрлік қоғам «жəне «қазіргі қоғам», «Батыс» жəне «Батыс емес» ұғымдары. Мəдениеттанушылық көзқарас. Ұғымдағы «қазіргі заман» ұғымы. Мəдениеттің рухани контекстік басымдығы. Тарихтағы мəдени серпіндер. Базалық құндылықтары. Мəдени стильдердің ауысуы. Адамдардың біртектілігінің өзгеріске ұшырауы.

2-дәріс. Модернизация процестерін зерттеудің теориялық-əдіснамалық қырлары

Саяси даму: ұғымы мен критерийлері

«Саяси даму» ұғымы. Саяси даму прооблемасы. Саяси дамудың басқа қоғамдық мəселелерден айырмашылығының параметрлері. Саяси процестің өту түзімдері (режимдері).

Даму теориясы. Даму жөніндегі зерттеулер санаттары (категориялары)

Г.Алмонд. Б. Пауэлл «салыстырмалы саясаттану: даму тұрғысынан көзқарас». А.Ф.К. Органский «саяси даму сатылары» К. Дойч «ұлтшылдық жəне əлеуметтік коммуникация». К.Калман «Жаңадан қалыптасып келе жатқан халықтар: ұлтшылдық жəне даму» М.Дж. Леви «Модернизация жəне қоғамның құрылымы». «Модернизациялау саясаты» Мешеу даму теориясы. Таптық теориялар. 1990-жылдар: бұрынғы жəне жаңа бағыттарға баға беру.

Саяси дамуға оңтайлы жағдай туғызатын негізгі шарттар. Саяси дамудың негізгі түрлері. Реформа жəне революция: ұғымдар мен типологиясы. Саяси дамудағы критерийлер. Құрылымдық даралау (дифференциация). Жүйенің «қабілеттері». Тең құқықтылық тенденциясы. Атқарушылық мүмкіндіктер топтары. «Саяси даму» жəне «саяси модернизация» ұғымдары: ұқсастығы мен айырмашылығы.

3-дәріс. Саяси даму пішіні түріндегі саяси модернизация

«Саяси модернизация» ұғымы. Саяси модернизация теориялары-саяси дамудағы бағыттарының бірі. Саяси модернизация – жалпы модернизация процесінің бір бөлігі. Модернизация процесінің сипаттамалары. Саяси модернизацияны жасақтаушы негізгі бөліктер жəне саяси модернизация процесінің белгілірі. Модернизацияны жүзеге асырудың мəні мен басты бағыттары. Саяси ғылымдағы əртүрлі көзқарастар. С. Хантингтонның  əлеуметтік институттардың өзгеріске ұшырауы туралы, С. Верба, Л. Пайдың қоғамдық психологияның өзгеріске ұшырауы туралы, У. Мур, А. Экстайнның қоғамның индустрияландырылуы туралы, Р. Грифтің ауыл шаруашылығындағы реформалар туралы пікірлері. Модернизация теориясының эволюциясы. 50-60 жылдардағы модернизациялау теориялары. Əмбебаптыққа ұмтылу. Дамудағы мешеулік пен тəуелділік теорияларын сынға алу. Дамудың жаңа модельдері.