Қартаюдың молекулярлы-генетикалық механизмдері

Марат Оспанов атындағы Батыс Қазақстан Мемлекеттік Медицина Университеті

Мамандық:    Жалпы медицина

Дисциплина:  Молекулалық биология және генетика

Курс:               1

Тақырыбы:     Қартаюдың молекулярлы-генетикалық механизмдері

Орындалу формасы: Мәнжазба

Орындаған:  Жолмуханова М.Н.                                                           Тобы:  111 «А»

                                                           Тексерген: Сатыбаева А.Т.

Ақтөбе 2018

Жоспар

1. Кіріспе
2. Негізгі бөлім:

1. Қартаюдың дамуының жалпы зандлықтары:

1. Қартаюдың дамуының зандылықтары
2. Қартаюдың ғылыми болжауы

1. Молекулалық және генетикалық деңгейде қартаюдың
2. Жасушааралық деңгейде қартаюдың білінуі
3. Арқау деңгейінде қартаюдың білінуі

1. Қорытынды

      Пайдаланған  әдебиеттер

1. Кіріспе

Қартаю биологиясы қазіргі замаңғы жаратылыстанудың басты мәселелерінің бірі. Осы мәселеге зерттеушілер қызығушылығы бірқатар факторлармен анықталады.

Біріншіден, биологиялық ғылымының зор нәтижелері, ең-біріншіден генетикалық ақпаратты беру тетіктерінің ашылуы, азуыздың биосинтезі, жасуша қызметтерінің мембрандық тетігі ағзаның алмасуын реттеу мен қызметтерінің жалпы заңдылықтарын орнату.

Екіншіден, соңғы жылдары тәжірибелі зерттеулер жануарлар өмірін ұзарту мүмкіндігін көрсетті және кейбір нәтижелерді адам баласына ауыстыру мүмкіндігі негізделді.

Үшіншіден, дамыған елдерде қоғамда мосқал адамдар және қарт адамдар саны біршама өсіп жатыр, халықтың қартаюы дамып жатыр, ал ол ірі әлеуметтік-экономикалық меселелердің пайда болуына алып келеді.

Төртіншіден, ағзаның алмасуы мен қызметтерінің жастық өзгерістері-жастық потологияның дамуының негізгі, адам өлімінің негізгі себебі болып табылатын адам баласы ауруларының бірқатарының пайда болуы. Осының бәрі қартаю биологиясы мәселесіне соңғы кездері биологиялық ғалымдардың ғана емес, клиницистар, демограф экономистердің қызығылушылығын арттыруда. Бұл мәселеге жүздеген шығармашылық ұжымдар мен көптеген зерттеушілер мән аударуда. Көріп отырғанымыздай, қартаюдың мәнін дұрыс түсіну өмірлік құбылыстардың негізгі тетіктерін, оның қалыптасуы мен дамуын тану қажет. Сондай-ақ қартаю биологиясы саласындағы зерттеулер меецина тәжірибесі мен әлеуметтік шараларының бірқатарынаа біршама маңызды.

Көріп отырғанымыздай, қартаю тетіктерін зерттеу мәселесі өмір мен ғылымның әртүрлі салалары үшін өте маңызды. Берілген жұмыс қартаю тетістері мен оның молекулалық, жасушааралық, жасушалық және ұйымдастырудың арқаулық деңгейлерінде көрініс табуы қарастырылады.

2. Қартаюдың дамуының жалпы зандлықтары

а) Қартаюдың дамуының зандылықтар

Жастық дамудың ішкі қарама-қайшы сипаты, реттеу және бейімделу процестерінің арақатынасы қартаю процесінде метоболистикалық, құрылымдық және өызметтік өзгерістерінің көп түрлілігін анықтайды. Ағзаның алмасу мен қызметтерінің кейбір көрсеткіштерінің бірдей деңгейінде әртүрлі жастық уақыт аралықтарында гомеостазды сақтауға бағытталған бейімделгіш тетіктерді қоса отырып, әртүрлі ішкі өамтамасыз етілуі анықталады. Қартаю гомеостазды реттеу сенімділігінін өспелі төмендеуімен, бейімделудің мүмкін диапозонының  төмендеуімен сипатталады. Ол өмір бойы бірте-бірте және қандай да жағдай болса да пайда болатын әртүрлі жүптемелерді қолдану күйінде байқалуы мүмкін. Бұл жағдайда қызметтің гомеостатикалық деңгейіне қарамастаң оның қартайған шақта өзгеруі байқалады. Бүкіл өмір ағзанын ішкі ортасының күйзелістерінің бетпейтін тізімі, гомеостаздық тұрақты бұзылуы болып табылады. Осы күйзелістер гомеостаздық сақталуына әсер ететін бейімдеушілік-реттеу тетіктері жұмылдырылып, жетілдіріледі. Біркелкі стрестік әсерлерден ұзақ мерзімде қарапайым жануарлардың қоршалған егеуқұйрықтары кезекпен осы әсерлерге душар болатын жануарларға қарағанда аз өмір сүреді. Қартауы ағзаның қызметтік жағдайының жүйелі аусымымен, төрт кезеңге жатқызылатын әлеуетті мүмкіндіктерімен сипатталады: