Геодезиялық кері есеп шығару арқылы жер бетінде жойылған белгілерді орынына келтіру

ӘЛ-ФАРАБИ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ КАЗАХСКИЙ НАЦИОНАЛЬНЫЙ УНИВЕРСИТЕТ ИМЕНИ АЛЬ- ФАРАБИ

ГЕОГРАФИЯ ЖӘНЕ ТАБИҒАТТЫ ПАЙДАЛАНУ ФАКУЛЬТЕТІ

Мамандық:Кадастр 6B07304

[pic 1]

РЕФЕРАТ

Тақырыбы: Геодезиялық кері есеп шығару арқылы жер бетінде жойылған белгілерді орынына келтіру

Орындаған:Шаймерденов Е.Н

Қабылдаған:Джуламанов Т.Д.

Алматы 2023ж

МАЗМҰНЫ

1. Кіріспе

1.1.Мәселені анықтау

1.2.Тақырыптың өзектілігі

    2.  Негізгі бөлім

2.1 Геодезиялық деректерді жинау процесінің сипаттамасы

2.2 Өлшеу дәлдігін талдау және мүмкін қателіктер

2.3 Геодезиялық кері есептеу арқылы жойылған белгілерді қалпына келтіру процесінің сипаттамасы

2.4 Нәтижелерді талдау және оларды түсіндіру

    3.  Қорытынды

1.Кіріспе

Геодезия-жердің және оның жеке бөліктерінің пішінін, өлшемдері мен орналасуын өлшеуге және анықтауға арналған ең маңызды ғылымдардың бірі. Қазіргі әлемде геодезия құрылыс, тау-кен өнеркәсібі, навигация, аэрофототүсірілім сияқты ғылым мен техниканың әртүрлі салаларында, сондай-ақ климаттың өзгеруі мен экологиялық мәселелерге қатысты жаһандық мәселелерді шешуде маңызды рөл атқарады. Геодезиядағы маңызды міндеттердің бірі-жер бетіндегі қашықтағы белгілерді қалпына келтіру. Ол үшін әртүрлі әдістер қолданылады, олардың бірі-геодезиялық кері есептеу.

2.Негізгі бөлім

Жұмысты бастамас бұрын өлшеулер мен есептеулерге дайындалу керек. Бұл өлшеу әдісін таңдауды, қажетті жабдықтар мен құралдарды таңдауды және өлшеулер жүргізілетін нүктелерді анықтауды қамтиды. Ал егер толығырақ мыналардан тұрады:

• Жұмыс мақсаттарын анықтау: жұмысты бастамас бұрын шешілуі керек мақсаттар мен міндеттерді анықтау қажет. Бұл сізге жұмысты бағдарлауға және қажетті жабдықтар мен өлшеу әдістерін таңдауға мүмкіндік береді.
• Қажетті жабдықты таңдау: жер бетіндегі қашықтағы нүктелерді қалпына келтіру үшін теодолиттер, қашықтық өлшегіштер, деңгейлер және басқа құралдар сияқты арнайы жабдықты пайдалану қажет. Қойылған мақсаттар мен міндеттерге сәйкес келетін жабдықты таңдау қажет.
• Жұмыс алаңын дайындау: жұмысты бастамас бұрын жұмыс алаңын дайындау қажет. Бұл аумақты өсімдіктерден, кедергілерден және қоқыстардан тазартуды қамтиды. Сондай-ақ, аймақтың қол жетімділігі мен жабдықпен жұмыс істеу шарттарын тексеру қажет.
• Өлшемдерді жоспарлау: жұмысты бастамас бұрын өлшемдерді жоспарлау керек, олардың арасындағы қашықтық пен бұрыштар өлшенетін нүктелерді анықтау керек. Сондай-ақ, өлшеу ретін анықтап, команданың жұмысын ұйымдастыру қажет.
• Жабдықты тексеру: жұмысты бастамас бұрын жабдықтың жұмысын тексеріп, оның дұрыстығына көз жеткізу керек. Ол үшін арнайы алаңдарда жабдықты бақылау өлшемдері мен тестілеу қолданылады.

Деректерді өңдеу бірнеше қадамдарды қамтиды:

1. Деректер сапасын тексеру. Бұл кезеңде өлшеу нәтижесінде алынған мәліметтер қателер мен дәлсіздіктерге тексеріледі. Егер деректерде қателер болса, оларды түзету қажет. Мысалы, қайталанатын өлшеулер жүргізуге немесе координаттарды анықтаудың басқа әдістерін қолдануға болады.
2. Деректерді біріктіру. Егер қашықтағы белгілерді қалпына келтіру үшін әртүрлі тәсілдермен алынған деректер қолданылса (мысалы, Геодезиялық аспаптар мен спутниктік жүйелер арқылы), бұл деректерді бірыңғай координаттар жүйесіне біріктіру қажет. Ол үшін геодезиялық байланыстыру әдістері мен геоақпараттық жүйелер қолданылады.
3. Координаттарды есептеу. Алдыңғы кезеңдерде алынған мәліметтер негізінде геодезиялық кері есепті шешу арқылы қашықтағы белгілердің координаттарын есептеу жүргізіледі. Ол үшін математикалық формулаларды білу және арнайы бағдарламалық құралдарды қолдану қажет.

Геодезиялық кері есептеудің шешімі: қашықтағы нүктелердің координаттарын анықтау үшін гаверсинус формуласы сияқты [pic 2] геодезиялық кері есептеудің алгоритмдері мен формулалары қолданылады. Бұл теңіз деңгейінен жоғары нүктелердің биіктігі, жер эллипсоидының параметрлері және басқа факторлар сияқты әртүрлі параметрлерді ескереді.