Халықаралық деңгейдегі теңсіздік көрсеткіштері

Жоба тақырыбы:Халықаралық деңгейдегі теңсіздік көрсеткіштері”

Жобаның мақсаты:

        •        Халықаралық деңгейдегі теңсіздіктің мәнін, оның түрлерін түсіндіру;

        •        Теңсіздік көрсеткіштерін анықтап, олардың елдер мен аймақтар арасындағы айырмашылықтарды қалай бейнелейтінін талдау;

        •        Теңсіздік себептерін қарастырып, оны азайту үшін қолданылатын халықаралық шараларды анықтау.

Жобаның міндеттері:

        1.        Халықаралық теңсіздік мәселесінің жалпы теориялық негіздерін қарастыру.

        2.        Экономикалық, әлеуметтік және саяси теңсіздік көрсеткіштерін зерттеу.

        3.        Теңсіздікті бағалау үшін қолданылатын негізгі индекстерді талдау.

        4.        Халықаралық ұйымдардың теңсіздікті азайтуға бағытталған шараларын қарастыру.

        5.        Теңсіздік деңгейін төмендетуге бағытталған шешімдерді ұсыну.

Жобаның құрылымы:

1. Кіріспе

        •        Тақырыптың өзектілігі: Халықаралық теңсіздік жаһандық мәселелердің бірі ретінде барлық мемлекеттердің даму деңгейіне әсер етеді. Бұл жобада теңсіздікті азайту мақсатында қандай шаралар қолданылып жатқаны және қандай көрсеткіштер арқылы оның деңгейі өлшенетіні қарастырылады.

        •        Жобаның мақсаты мен міндеттерін қысқаша сипаттау.

2. Теңсіздік ұғымы және оның негізгі түрлері

        •        Экономикалық теңсіздік: кіріс пен байлықтың әркелкі бөлінуі. Бұл жерде ЖІӨ, жан басына шаққандағы табыс, бай және кедей халық топтарының арақатынасы сияқты көрсеткіштер талданады.

        •        Әлеуметтік теңсіздік: халықтың әртүрлі топтары арасындағы білімге, денсаулыққа, тұрғын үйге және басқа да әлеуметтік қызметтерге қолжетімділіктің айырмашылығы.

        •        Гендерлік теңсіздік: ерлер мен әйелдердің әлеуметтік және экономикалық мүмкіндіктерге тең қол жеткізбеуі. Әлемде гендерлік теңсіздік әлі де көп орын алады, әсіресе дамушы елдерде.

        •        Саяси теңсіздік: саяси құқықтар мен еркіндіктерге қол жеткізу деңгейіндегі айырмашылықтар, демократияның дамуы мен саяси қатысу мүмкіндіктері арасындағы айырмашылықтар.

3. Халықаралық теңсіздік көрсеткіштері

Теңсіздік деңгейін бағалау үшін қолданылатын негізгі көрсеткіштер:

        •        Джинни коэффициенті: бұл экономикалық теңсіздікті өлшейтін ең танымал көрсеткіш. Джинни коэффициенті халықтың кірістері қалай бөлінетінін көрсетеді, 0 көрсеткіші – толық теңдік, ал 1 – толық теңсіздік дегенді білдіреді.

        •        HDI (Human Development Index) – Адамның даму индексі: бұл индекс өмір сүру деңгейін, білім беру мүмкіндіктерін және денсаулықты қамтиды. Ол әр елдегі адамның даму жағдайын бейнелейді.

        •        Multidimensional Poverty Index (MPI) – көпөлшемді кедейлік индексі: бұл индекс тек кіріс деңгейін ғана емес, денсаулық сақтау, білім алу және өмір сүру жағдайларындағы айырмашылықтарды көрсетеді.

        •        Gender Inequality Index (GII) – гендерлік теңсіздік индексі: бұл индекс денсаулық сақтау, білім беру және жұмыс орындарына ерлер мен әйелдердің тең қолжетімділігін көрсетеді.