Халықаралық деңгейдегі теңсіздік көрсеткіштері

Халықаралық деңгейдегі теңсіздік көрсеткіштері

 Халықаралық теңсіздік жаһандық теңсіздікпен салыстырғанда елдер арасындағы теңсіздікті білдіреді, бұл әртүрлі елдердегі адамдар арасындағы теңсіздік. Халықаралық теңсіздікті зерттеу негізінен халықаралық табыс теңсіздігін арттыруға бағытталған, бірақ басқа аспектілер білім мен денсаулық саласындағы теңсіздіктерді және денсаулық сақтау қызметтеріне қол жеткізудегі айырмашылықтарды қамтиды. Елдер ішіндегі және елдер арасындағы теңсіздікті азайту БҰҰ тұрақты даму мақсаттарының 10-шы мақсаты болып табылады және ешкімнің артта қалмауын қамтамасыз ету оларға қол жеткізудің басты мақсаты болып табылады. Теңсіздікті Джини коэффициенті сияқты өлшемдер арқылы өлшеуге болады.  

Шамамен өнеркәсіптік революцияның басынан бері жаһандық теңсіздіктің динамикасына қарасаңыз, оның жүз жылдан астам уақыт бойы өсіп келе жатқанын және 20 ғасырдың ортасына қарай ол өзінің максимумына жеткенін көруге болады: Джини коэффициенті 55-тен. 1820 жылы 1950 жылға қарай 70-тен асты. Бұл ең жоғары деңгей: мұндай Джини коэффициенті бар ел болмаған және жоқ – тіпті рекордтық жоғары ішкі теңсіздікке тап болған экономикаларда (мысалы, Бразилия немесе Оңтүстік Африка), бұл коэффициенті 60-тан асты, бірақ 70-ке жеткен жоқ. Соңғы жарты ғасырда біз әлемдегі күштер арақатынасының қалай біртіндеп өзгеріп жатқанын көрдік: Азияның экономикалық өрлеуі жаһандық теңсіздікті азайтады. Сонымен қатар Қытайда, Үндістанда, Индонезияда және Таиландта ұлттық деңгейдегі теңсіздік артып келеді.

Демек, екі фактор немесе екі күш бар. Біріншіден, конвергенция күші — әлемдік кірістердің конвергенциясы: Азия елдері өте төмен кірістермен басталды, ал олардың өсіп келе жатқан байлығы жаһандық деңгейде теңестіруші күшке айналды. Екінші күш – керісінше: әлем елдерінің ішіндегі стратификация. Бұл екі қарама-қарсы күш: ұлттық теңсіздік күшейіп жатқанда жаһандық теңсіздіктің азайып бара жатқанын аңғару кейде қиын. Жаһандық теңсіздіктің ыдырауы (құрамдастарды бөліп көрсетуге мүмкіндік беретін теңсіздікті өлшеудің баламалы құралы Теил индексіне негізделген) жаһандық конвергенция мен ұлттық стратификацияның өзара әрекеттесуінің әлеуметтік-саяси салдарын көрсетеді.