Қазан төңкерісі

1)Қазан төңкерісі немесе большевиктер Бұл Ресейде 1917 жылы өтті. Бұл Ресей революциясының екінші кезеңі, ол сол жылдың ақпанында II Николай патша үкіметінің биліктен кетуімен және парламенттік республиканың құрылуымен басталды.

Патшаның тақтан тайғанына қарамастан, ақпан төңкерісіне апарған проблемалар сақталды. Ресей Бірінші дүниежүзілік соғыстан бас тартқан жоқ, экономикалық жағдай да күрделі болды. Сонымен қатар, елде қос билік орнатылды, бір жағынан Парламент, екінші жағынан Кеңестер.

Қазанға дейін большевиктер Санкт-Петербург кеңестері мен әскери қызметкерлер мен жұмысшылар арасында үлкен қолдау жинай алды. Сол партияның жетекшісі Ленин үкіметті күшпен алу қажеттілігін ашты, бұл қарсылыққа тап болмай, 25 қазанда болды.

Негізгі салдары - ақыр соңында Кеңестік Социалистік Республикалар Одағы болған социалистік мемлекет құру.

Себептері Бірінші дүниежүзілік соғысқа қатысу, елде үстемдік құрған дерлік феодалдық жүйе және халықтың көпшілігі бастан кешірген экономикалық қиындықтар 1917 жылғы ақпандағы орыс революциясының негізгі себептері болды. Ақырында, II Николай патша өзін тапты тақтан бас тартуға мәжбүр болды және Ресей республика болды.

Сол революциялық өршу кезінде солдаттар мен жұмысшылар кеңес деп аталатын жиналыс ұйымдастырды. Оған әр түрлі солшыл партиялардың мүшелері қатысты және олардың билігі патша тақтан тайғаннан кейін іс жүзінде парламенттікімен теңестірілді. Петроградта (Санкт-Петербург) құрылған кеңес ең маңызды болды.

Салдары Ресейдің жаңа үкіметі сол 26 қазаннан бастап заң шығаруды бастады. Олардың алғашқы шаралары олардың халыққа берген уәделеріне сәйкес келді: соғыстан шығу және жер бөлу.Бұл заң және тағы бір заң қабылдануы Ресейді әлемдегі алғашқы социалистік елге айналдырды. Кейінірек елдің атауы тіпті өзгертіліп, ол Советтік Социалистік Республикалар Одағы болып өзгертілді.

ҚАЗАҚСТАНДА КЕҢЕС БИЛІГІНІҢ ОРНАУЫ
1917 жылдың қазаны мен 1918 жылдың наурызы
Қазақстанда Кеңес билігін орнатуға горнизондардың солдаттары көп үлес қосты. Кеңес билігіне Орал, Жетісу, Сібір және Орынбор казак әскерлерінің әскери үкіметі қарсы күресті. Сырдария, Ақмола облыстарының басым аудандары мен Бөкей ордасында кеңес билігі соғыссыз орнатылды. Торғай, Орал, Семей және Жетісу облысының кейбір жерлерінде кеңес билігін орнату қару күшімен жүзеге асты. ауылдық аймақтарда кеңес билігін орнату үдерісі азамат соғысына дейін созылды. Қазақстанда кеңес билігін орнатуды Ә. Жангелдин, С. Сейфуллин, К. Сүтішев, А. Асылбеков, Б. Серікбаев, С. Меңдешев, А, Майкөтов, И. Дубыкин, К. Шұғаев, Я. Ушанов, С. Цвиллинг, А. Иманов, Т. Рысқұлов, П. Виноградов, Т. Бокин, Л. Емелев, Т. Өтепов, А. Розыбакиев, М. Масаншы және басқалар белсенді түрде жақтады.

2) Жаңа экономикалық саясат — 20 ғасырдың 20-жылдарындағы КСРО-да Азамат соғысы салдарынан қираған ел экономикасына жеке меншік иелерін тартып, адамдардың өз еңбегіне мүдделілігін орнықтыруға бағытталған әрекет. 1921 жылы көктемде РКП (б) 10-съезінде “әскери коммунизм” саясатынан Жаңа экономикалық саясатқа(ЖЭС) көшу туралы шешім қабылданды. Жаңа экономикалық саясат шеңберінде қираған халық шаруашылығын қалпына келтіріп, социализмге өту көзделді. Оның мәнісі азық-түлік салғыртын азық-түлік салығымен алмастырып, жеке меншіктің түрлі формаларын пайдалануға жол ашу болды. Жаңа экономикалық саясаттың енгізілуіне байланысты сырттан шет ел капиталы (концессиялар) тартылып, ақша реформасы (1922 — 1924) жүргізілді. И.В. Сталин мен оның маңындағылардың ауыл шаруашылығын күштеп ұжымдастыру, басқару кадрларына қарсы жаппай жазалау әрекеттерін қолдануы салдарынан 20 ғасырдың 30-жылдарының басында жаңа экономикалық саясат іс жүзінде тоқтатылды