Нок өркениеті

                                               Нок өркениеті

     Нок өркениеті б.з.б  900 б.з  300 жылдар аралығында 1100 жыл өмір сүрген. Қазіргі Нигерияның орталық және оңтүстік-батыс бөліктерің жәнеде қазіргі Нигердің аумағын алып жатыр, сонымен қатар Бениннің аз ғана бөлігі. Бұл өркениет теңізге шыққан жоқ.

    Тропикалық Африка халықтарының көркем шығармашылығынан сақталған ең көне ескерткіштер оған жатады - қазба жұмыстары кезінде металл және тас құралдарымен, металдан жасалған зергерлік бұйымдармен және зергерлік бұйымдармен табылған бай реалистік мүсіндер коллекциясы. Таза көркемдік артықшылықтардан басқа, онда дәстүрлі Африка мүсінінде (соның ішінде ағашта) біздің уақытқа дейін сақталған стиль ерекшеліктері ұсынылғанымен қызықты. Сонымен қатар, көркем форманың толықтығы осы көркемдік дәстүрдің едәуір ұзақ  даму кезеңін болжайды. 

   Археолог Граам Конна сияқты шынайы Нок мәдениетінің бар екенін жоққа шығаратын зерттеушілер бар, олар Африканың осы аймағындағы темір дәуірінің бірінші кезеңіне тән ұқсастықтар тобы туралы, тұру аймақтарына тәуелсіз әр түрлі мәдениеттер арасында сөйлесу керек деп санайды. Шың мәңінде біртұтас өркениет қалыптастырған жоқ есептейді.

     Кейбір теориялық зерттеулерге сәйкес Нокты мысырлықтардың ұрпақтары деп атайды. Шынында да, Ежелгі Египетпен байланыс Нок мәдениетінің жетілуін, оның терракота мүсіндерінің талғампаздығын түсіндіре алады.               Алайда, 19 ғасырдың ортасында пайда болған бұл түсіндірме ескілік деп саналады және мысырлықтардың шығармаларындағыдай мүсіндердің басында шаштың көптігі және олардың географиялық орналасуы жақын болғандықтан ғана енгізілген. Шындығында, ежелгі Египет пен Ноктың байланысының сенімді дәлелдері жоқ.