Жаратылыстану-табиғат туралы ғылымдардың жиынтығы ретінде

Сабақтың тақырыбы : Жаратылыстану-табиғат туралы ғылымдардың жиынтығы ретінде                                                                                                                                             Мақсаты: 1.Жаратылыстану ғылымының мақсаттары мен міндеттерін толық түсіндіру;                             2.Жаратылыстанудың негізгі нысандары мен оның негізгі мақсаты-ғылыми бағыты, адамзат үшін бұл ғылымның теориялық-сарамандық(практикалық) мәні,жаратылыстану ғылымы дамуының негізгі кезеңдері мен оқушыларды таныстыру.                                                                                                                            3.Басқа ғылымдармен байланысын түсіндіру,пәнге деген қызығушылығын ояту.                                                                                                                                                  

Сабақтың түрі:Жаңа сабақ

Қажетті құрал-жабдықтар:Глобус,карта, суреттер мен схемалар                                                                                                 Әдісі:сұрақ-жауап,суреттер мен схемалармен жұмыс...

Сабақтың барысы:   Ұйымдастыру сәті 1.Оқушылармен танысу;                                                                                                                                              2.Келген,кеткен оқушылардың есебін алу.

Жаңа сабақ: [pic 1]  Сұрақтар қойылады:  1.Табиғат дегеніміз не?      2.Өлі,тірі табиғат?                                                                                                                          3.Табиғат адамға не береді?4.Табиғатта болып тұратын өзгерістер?                                                                                                              Жер бетіндегі бізді қоршаған денелер-жер үсті денелері,ал жердің шегінен басқа денелерді-ғарыштық денелер дейміз.Астрономия( грек тілінде астрон-жұлдыз,номос-заң)ғылымы Күн,Ай,жұлдыздарды зерттейді. Заттар:1.органикалық(тірі денелер құрамындағы заттар) :ақуыз(белок), майлар,көміртегі(крахмал)...                                                                        2.бейорганикалық(өлі денелер құрамындағы заттар):шыны,резина,ағаш... Тірі денелер өседі,өледі,ұрпақ береді:бактериялар,саңырауқұлақтар, өсімдіктер,жануарлар,адам және құстар,құрт-құмырсқа,шыбын-шіркейлер ... Бұларды биология(биос-тіршілік,логос-ғылым)ғылымы зерттейді.                                                                                                                Жаратылыстану екі ұғымнан тұрады:жаратылыс(табиғат) және тану.Оған физика,химия,биология,астрономия, география,экология ғылымдары енеді. Жаратылыстану-табиғат құбылыстары мен олардың жалпы заңдарын танумен шұғылданатын ғылымдар жүйесі. Жаратылыстану ауқымы түрлі табиғат нысандары(ғарыштық жүйеден бастап микродүниеге дейін),дүниенің жалпы қасиеті мен құрылымын,тірі табиғатты,біздің ғаламшарымыздан тыс жатқан нысандарды,сондай-ақ Жерді қамтиды.Табиғаттағы денелер ұдайы өзгеріске ұшырайды.,бұл өзгерістерді табиғат құбылыстар деп атайды.Күн мен түннің ауысуы,жыл мезгілдерінің ауысуы,жанартаудың атқылауы,жер сілкінісі,жауын-шашын,жел....Табиғат дегеніміз-адамның тіршілік етіп отырған(ортасы)үйі.Табиғаттан тамақ,киім,дәрі-дәрмек,отын,құрылыс материалдары...алады.Табиғатты танып-білу барлық адамзат үшін қажет.Әрбір адамтабиғатты қорғауға міндетті.

Жаратылыстанушы ғалымдар:                                                                                                                   Леонардо да Винчи   -«Кодекс атлантикус»еңбегінде пантонды көпірдің ,велосипедтің ,танктың ,парашюттың,ұшақтың,тікұшақтың ,сүңгуір қайықтың қазіргіге ұқсас жобаларын жасаған.                                                                                                                                                Герард Меркатор -1-ші болып дөңгелек жерді тегіс картаға түсірудің жобасын жасаған.                                                                                                                  Галилео Галилей-32 есе үлкейтетін телескоп ойлап шығарып,1610 ж. Юпитердің 4 серігі  бар екенін,Күндегі дақты,Сатурнның сақинасын ашты.                                                                                                                      Иоганн Кеплер-ғаламшарлардың айналу заңын ашып,кестесін құрастырған.                                                                                                                                     Исак Ньютон-(ағылшын)-Дүние жүзі тартылыс заңын ашты.Айналы телескоп ойлап тауып ,оптикалық құбылыстардың пайда болу себебін ашты.                                                                                                      М.В.Ломоносов-(орыс)физика,химия,салаларында және басқа да ғылымдарда  жаңалықтар ашты.                                                                                                                                                Карл Линней-(швед)жануарларды,өсімдіктерді туыстарға,түрге классификациялау (жіктеу)әдісін ұсынды                                                                                                                                 Чарлз Дарвин -(ағылшын)органикалық дүниенің эволюциялық жолмен (адамның маймылдан) пайда болатынын-гипотезаның негізін қалады.                                                                                                                 Эдвине Хаббл-(американдық)1-ші ретандромеда тұмандығының жеке галактика екендігін дәлелдеді.                                                                                                                                    Ш.Уалиханов –(қазақ) Жетісуды,Ыстықкөлді зерттеген.                                                                                                                          Әль-Фараби –«екінші Аристотель» .150 еңбек қалдырған.                                                                                                                      Әбу-Райхан-әл-Бируни –Күн,жұлдыздар,Айды зерттеп,150 еңбек жазған.                                                                                                       Николай Коперник-(поляк,1473-1543 жж)ғаламшарлар Күнді айналады деп жаңа теория қалыптастырған.