Жобалар портфелін басқару

Құрманғазы атындағы Қазақ Ұлттық Консерваториясы

РЕФЕРАТ

Тақырыбы:  Жобалар портфелін басқару

Жoбaлaр пoртфeлiн бaсқaрy

Жoбaлық пoртфeльдi бacқaрy – ұйымның стpaтeгиялық мaқсaттaрынa тиiмдi қoл жeткiзy үшiн стрaтeгияны кeйiннeн icкe aсыpy, жoспapлay, портфельді тaлдay жәнe қaйтa бaғaлay үшiн жoбaлaр портфеліне aйнaлдыруғa apнaлғaн мeхaнизм.

Жобалық портфельді басқарудағы негізгі қадам теңдестірілген портфельді анықтау болып табылады. Жобалық портфельді басқаруда Г.Марковицтің заманауи портфель теориясы кеңінен қолданылады. Марковиц ұсынған бағалы қағаздар портфелін басқару әдістері жобалық басқару саласына органикалық түрде ауыстырылды. Қазіргі заманғы портфель теориясының негізгі позициясы жобалық портфельдің тәуекелін әртараптандыру және жобалық портфельдің артықшылықтары критерийі бойынша қолайлы тәуекелді қалыптастыру болып табылады.

Жобалық портфельді басқару әдістемесін қолдану жобаларға салынған инвестициялардың компанияның стратегиялық мақсаттарына сәйкестік дәрежесін анықтауға мүмкіндік береді. Портфельді басқару әдістерін қолдана отырып, компаниялар жобалардың тәуекелдерін, оларды жүзеге асырудан алынатын пайдаларды жақсы бағалай алады, жобалардың жүзеге асырылуын бақылайды және компанияның дамуын болжайды.

Басқару портфелінің  мақсаты-портфельге кіретін жобаларды іске асыру есебінен компанияның бизнес мақсаттарына оңтайлы қол жеткізу.

Жоба портфелін басқарудың мақсаттары тікелей көп жобалық ортада туындайтын қиындықтардан пайда болады. Негізгі мақсаттарға мыналар жатады:

• Жобаларды таңдау және ұйымның тактикалық және стратегиялық мақсаттарына қол жеткізуге қабілетті портфельді қалыптастыру;
• Портфельді теңгерімдеу, яғни қысқа мерзімді және ұзақ мерзімді жобалар арасындағы, жобалардың тәуекелдері мен оларды жүзеге асырудан мүмкін болатын кірістер арасындағы тепе-теңдікке қол жеткізу, жаңа өнімдерді игеру мен ескілерін жетілдіру және т.б;
• Жоспарлау процестерін бақылау және таңдалған жобаларды орындау. Атап айтқанда, тапшы ресурстарды бөлуге қатысты шешімдер қабылдау, ресурстарды тиімді және тиімді пайдалануды қамтамасыз ете отырып, барлық жобалардың қажетті ресурстарды барабар көлемде алуын қамтамасыз ету;
• Жобалар портфелінің тиімділігін талдау және оны жақсарту жолдарын іздеу. Портфельге жаңа жобаларды енгізу немесе тиімсіз немесе тиімсіз жобаларды жабу туралы шешім қабылдау;
• Жаңа жобалардың мүмкіндіктерін өзара және портфельге енгізілген жобаларға қатысты салыстыру, сондай-ақ олардың өзара әсерін бағалау;
• Осы жобалардың талаптарын жобаларға қатысы жоқ басқа қызмет түрлерімен сәйкестендіру (мысалы, дайын өнімді өндіру және т.б.). Түрлі функционалдық бөлімдермен тығыз ынтымақтастық;
• Жобаны басқарудың тұрақты және тиімді механизмін қамтамасыз ету. Мысалы, жобалардың үнемі өзгеріп отыратын қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін ұйымдық диаграммалар мен басқару жүйелерін әзірлеу немесе әртүрлі жобаларды жүзеге асыру кезінде қызметкерлердің алған білімдерін бекіту жолдарын табу;
• Барлық деңгейдегі басшыларға шешім қабылдау үшін ақпарат пен ұсыныстар беру.

Жоба портфелін басқару міндеттері:

• Кәсіпорынның инновациялық қызметін қамтамасыз ету;
• Кәсіпорынның дамуын қамтамасыз ету;
• Кәсіпорынның операциялық қызметін қамтамасыз ету;
• Кәсіпорын қызметінің тиімділігін арттыру;
• Жобалық топтар бойынша бюджетті бөлу тиімділігін арттыру.

             Жоба портфелін басқару артықшылықтары:

• Қаржылық шектеулерді, қабылданған саясаттар мен ережелерді ескере отырып, компания үшін ең тиімді даму жолдарын анықтау;
• Стратегиялық жоспарларды іске асыруда және стратегиялық мақсаттарға қол жеткізуде айқындық;
• Компания ресурстарын қажетсіз жобаларға жұмсауды азайту;
• Қолда бар жобаларда ресурстарды пайдалану тиімділігін арттыру.

Жоба портфелінің түрлері:

Комби (Combi) және Гитенс (Gitens) жоба портфелінің үш негізгі түрін ажыратады:

• құндылықтарды құру: стратегиялық жобалар немесе кәсіпорын ауқымындағы жобалар;
• операциялық жобалар: ұйымның тиімділігін арттыруға әкеледі және функционалды бөлімшелердің негізгі қажеттіліктеріне сәйкес келеді;
• сәйкестікті қамтамасыз ету: ішкі нормативтер мен стандарттарды сақтау үшін қажетті міндетті жобалар.

Жобаларды басқаруда ересек жасқа толған ұйымдарда портфельге кіретін бағдарламалар мен жобалар бойынша шешімдер үшін жобалар портфелін басқарудың жоғары буын басшыларынан тұратын арнайы құрылған тобы жауапты болады