Функциональды калькуляция

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ            

    М.ӘУЕЗОВ АТЫНДАҒЫ ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН МЕМЛЕКЕТТІК  

                                                  УНИВЕРСИТЕТІ

                  «БАСҚАРУ ЖӘНЕ БИЗНЕС» ЖОҒАРҒЫ МЕКТЕБІ

                              «ЕСЕП ЖӘНЕ АУДИТ» КАФЕДРАСЫ

                [pic 1]

   Глоссарий

                        Тақырыбы: «Функциональды калькуляция »

                                                                                        Орындаған: Марат М.С

                                                                                                   Тобы: ЭФ-18-7К2

                                                                                     Қабылдаған:  Туребаева Ж.

Калькуляция - өнімнің бір бірлігін өндіруге кеткен шығындардың ақшалай бейнедегі көрінісі.

Жоспарлы калькуляция - өнімге (жұмысқа, кызметке) және бұйым бірлігіне мүмкін болатын шығындардың деңгейінде анықталады, бірақ ол кезде жалақының, энергияның, отынның, материалдардың нормасы, өндірістін технологаясы, сондай-ақ резервтері ескеріледі.

Сметалық (болжамдық) калькуляция - бұл жоспарлы калькуляцияның бір түрі, ол жоспарланған және жаңадан игерілген бұйымның негізінде жасалады. Ол жоспарлы калькуляцияны жасауға негіз бола алады.

Қызмет түрі – тиісті іс-әрекеттермен сипатталатын көптеген түрлі міндеттердің жиынтығы. Қызметтің типтік көмекші түрлері - өндіріс кестесін құрастыру, жабдықты баптап күйге келтіру, материалдардың орын алмасуы, материалдарды сатып алу, шығарылатын өнімнің сапасын тексеру, түскен материалдарды есепке алу, жүктердің экспедициясы, тұтынушылардың тапсырыстарын өңдеу және т.б.

Операциялық факторлар нақты өнімді дайындау үшін қызметтің аталған түрін неше рет орындау көлемін ескереді (сатып алу үшін тапсырыстарды өңдеу саны, тұтынушылар тапсырысын өңдеу саны, бақылап тексеру саны, жабдықты баптап қалыпты күйге келтіру саны және т.б.).

Қарқынды факторлар қызметтің сарапталатын түрі орындалған сәтте әр ретте тікелей қолданылатын ресурстарды бағалайды. Егер уақыттық факторлар орташа сағаттық мөлшерлемені ескерген болса, онда қарқынды факторлар нақты жағдайда белгінген өнім үшін қажет тікелей уақытша шығындар негізінде қолданылады.

Өнімнің өзіндік құнының нақты (есеп беру) калькуляциясы нақты шығындармен сипатталады, ал ол жоспардан кәсіпорынға байланысты себептері бойынша да (өнімді өндірудің орындалуы немесе орындалмауы, кейбір шығындар түрлерінің артық немесе кем жұмсалуы) және оған байланыссыз себептері бойынша да (материалдарға бағанын өзгеруі, амортизациялық аударымдардың нормасы, суға, газға, жылуға, электр энергиясына тарифке өзгерістер енгізілуіне байланысты) ауытқуы мүмкін.

Тікелей шығыстар (шикізат, негізгі материалдар, шалафабрикатгар, өндіріс жұмысшыларының жалақысы т.б.) әдегге, бөлістер бойынша, ал әрбір бөлістердің ішінде — әзірленген өнім түрлері бойьшша есепке алынады (шалафабрикат немесе дайьн бұйым).