Енбекакы есептеу тәртібі және одан ұсталымдар

ЕҢБЕКАҚЫ ЕСЕПТЕУ ТӘРТІБІ ЖӘНЕ ОДАН ҰСТАЛЫМДАР

Аннотация: Аталмыш мақалада Қазақстан Республикасында еңбекақы есептеу тәртібі мен одан ұсталымдар қарастырылған.

Шешуші сөздер: еңбекақы, зейнетақы қорына аударым, жеке табыс салығы, мерзімдік еңбекақы.

«Қазақстан Республикасындағы еңбек туралы» Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес еңбекақы еңбек шартында және лауазымдық нұсқаулықта белгіленген мөлшерде қызметкер орындаған жұмыс үшін сыйақы болып табылады. Еңбектің тиімділігін көтеру үшін түрлі ынталандырулар, бонустар, жәрдемақы, кепілдік төлемдер және т.б. болып табылады. Бұл ережелер жұмыс берушіге еңбек келісімшарттарына ғана емес, еңбек тәртібін ұйымдастыруға және шығыстар мен шегерімдерді анықтауға қажет. Төлем жеке және (немесе) ұжымдық еңбек нәтижелері үшін жасалуы мүмкін. Еңбекақының ең төменгі мөлшері заңмен белгіленеді. Еңбекақының екі түрі бар: негізгі және қосымша. Іс жүзінде, базалық еңбекақыны ұйымдастыру екі негізгі нысаны - мерзімдік және кесімді.

Уақытқа негізделген еңбекақы төлеу нысаны, онда еңбекақы қызметкерлерге нақты еңбекақы мөлшерлемесі немесе нақты жұмыс істеген сағаттар бойынша еңбекақы бойынша есептеледі.

Өндірген өнім, жасаған жұмыс көлеміне қарай есептелетін еңбекақы кесімде деп аталады.

Кәсіпорындар, меншік нысанына қарамастан, өздерінің еңбекақы мәселелерін ұжымдық келісімдер негізінде дербес шешеді. Қажет болған жағдайда әзірленген тарифтік-біліктілік анықтамалықтарын қолданады. Осы мақсатта тарифтік-біліктілік коэффициенттерін пайдалана отырып, тиісті біліктілік санатына аттестаттау жүргізетін тарифтік-біліктілік комиссиялары құрылады.

Еңбекақы - бұл жеке тұлғаның ақшалай нысанда бейнеленетін қызметкердің еңбекақысы. Әр қызметкердің еңбекақысы оның жеке еңбекақысына және оның жұмыс сапасына байланысты. Ең төменгі еңбекақы - қалыпты жағдайда және ай сайынғы қалыпты жұмыс уақытында еңбек нормаларын орындаған кездегі қарапайым біліктілігі жоқ қызметкерге ақшалай төлемдердің кепілдік берілген ең аз мөлшері.

2019 жылғы 1 қаңтардан бастап Қазақстан Республикасындағы ең төменгі еңбекақы 42 500 теңгені құрайды.

Еңбекақы есептеу кезінде бухгалтерлік есепке жүктелетін міндеттер:

1) ұйым қызметкерлерінің нақты еңбек шығындарын сенімді және уақтылы құжаттау.

2) орындалатын жұмыстар көлемін және жұмыс уақытын пайдаланудың сенімді көрінісі.

3) еңбекақыны дұрыс есептеуді қамтамасыз ететін норма мен бағаларды қолданудың дұрыстығын бақылау.

4) еңбекақыны, сыйлықақыларды, сыйақыны, жәрдемақыларды, жәрдемақыларды, еңбекақыдан шегерімдерді, еңбекақы төлеуді уақтылы есептеуді бақылау.

5) өндiрiстiк есеп айырысу құнына шығындарды дұрыс есептеудi қамтамасыз етуге мiндеттi бухгалтерлiк есепке алу шоттарындағы есептелген еңбекақы бөлу тәртiбiн сақтау.

6) еңбек туралы есеп беру және оны статистикалық органдарға ұсыну.

Еңбекақы Қазақстан Республикасының ұлттық валютасымен есептік айдан кейінгі айдың бірінші он күнінен кешіктірмей айына кемінде бір рет