Қызыл мия (Glycyrrhiza glabra L.) қою экстрактісі негізінде балаларға арналған мұзкәмпиттер құрамы мен технологиясын әзірлеу

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі

ҚАРАҒАНДЫ МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ

«Қорғауға жіберілді»

Фармация мектебінің деканы

Лосева И.В

«____»___________2024 ж.

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС

Тақырыбы: Қызыл мия (Glycyrrhiza glabra L.)  қою экстрактісі негізінде балаларға арналған мұзкәмпиттер құрамы мен технологиясын әзірлеу

Мамандығы - 6B07201 «Фармацевтикалық өндіріс технологиясы»

Орындаған                                             Абсадыкова А.,Камалбек Б.,Жұмахмет З.

Ғылыми жетекшісі,

Фарм.ғ.қ, қауымдыстырылған профессор                      Мурзалиева Г. Т.

Қарағанды 2024[pic 1]

МАЗМҰНЫ

Кіріспе        8

1        БӨЛІМ. ӘДЕБИ ШОЛУ        9

1.1 Мия тамырының ботаникалық сипаттамасы        9

1.2        Химиялық құрамы        9

1.3        Мия тамырының қолданылуы        10

1.4 Қант алмастырғыштар. Мальтоза        12

2 БӨЛІМ. Зерттеу нысандары мен әдістері        15

2.1 Зерттеу нысандары        15

2.2 Зерттеу әдістері        16

3 БӨЛІМ. ЭКСПЕРИМЕНТАЛДЫ БӨЛІМ        17

3.1. Мия тамырының қою экстрактын бисмацерация әдісімен алу және технологиясын әзірлеу        17

3.1.1 Сапа корсеткіштері ҚР МФ Т.2, 728 б        17

3.2 Мия қою эктрактісі бар мұзкәмпит құрамын жасау және технологиясын әзірлеу        18

3.2.1 Органолептикалық анықтау        21

3.2.2 Мұзкәмпиттердің сапасын аныктау және бағалау        22

4 БӨЛІМ. Орамдау және буып-түю        25

4.1 Орамдау, буып-түю        25

КОРЫТЫНДЫ        26

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ        27

[pic 2]

Кіріспе

Өзектілігі: Қызыл мия (Glycyrrhiza glabra L.) - ежелгі дәрілік өсімдіктердің бірі. Мия тамыры біздің дәуірімізге дейінгі 3000 жыл ішінде қытай, корей, жапон, Тибет медицинасында қолданылған, онда ол ең танымал дәрілік өсімдіктер тобына жатады. Қызыл мия емдеп қана қоймайды, сонымен қатар әртүрлі ауруларға арналған көптеген дәрі-дәрмектердің әсерін белсендіреді.

Дәрілік шикізат ретінде 3-4 жастағы өсімдіктердің тамыры қолданылады. Өсімдік өзінің қақырық түсіретін әсерімен танымал. Флавоноидты қосылыстардың арқасында мия препараттары бронхтардың тегіс бұлшықеттеріне спазмолитикалық әсер етеді. Мия құрамында құрылымы жағынан да, әсері жағынан да күшті қабынуға қарсы қасиеттері бар стероидты гормондарға жақын заттар бар. Миядан қандағы холестеринді төмендететін және қан тамырларындағы холестерин бляшкаларының жойылуына ықпал ететін бірқатар биологиялық белсенді заттар оқшауланған. Мия препараттары асқазан жарасы мен созылмалы гастритті емдеуде қолданылады; бронх демікпесі, аллергиялық дерматит және экзема, холецистит, ревматоидты артрит, қант диабеті; жоғарғы тыныс жолдарының аурулары.

Мия тамыры мен тамырсабақтарында 23% – ға дейін сапонин-глицирризин бар, ол тәтті дәм береді, сонымен қатар глицирризин қышқылының көптеген туындылары, шамамен 30 флавоноид, моно және дисахаридтер (20% дейін), крахмал (34% дейін), пектиндер (6% дейін), шайырлар, ащы заттар, фенолкарбон қышқылдары және олардың туындылары; кумариндер (2,6% дейін), таниндер (14% дейін), алкалоидтар, эфир майы (0,03% дейін), тритерпеноидтар, органикалық қышқылдар (шарап, лимон, алма, фумар). Флавоноидты қосылыстардың арқасында мия препараттары бронхтардың тегіс бұлшықеттеріне спазмолитикалық әсер етеді. [1] Мия тамырының сығындылары жүрек миокардына ынталандырушы әсер етеді; ауырсынуды басатын, седативті, гипотензивті қасиеттерді көрсетеді; өт шығаруды және қанның ұюын жеңілдетеді, аллергияға қарсы әсер көрсетеді. Мия препараттарын қатарынан 4-6 аптадан артық қолдану ұсынылмайды, өйткені бұл жағдайда қан қысымының жоғарылауы, ісінудің пайда болуы мүмкін. [2] Мия тамыры тамақ өнеркәсібінде кәмпиттер, "Байкал", "Артыз" алкогольсіз сусындары, квас, кофе, какао ретінде кеңінен қолданылады. Дәмдеуіштер ретінде ұнтақталған жаңғақтар немесе олардан жасалған отвар қолданылады; оны қоюлатып, бұзылмайтын және сақтауға ыңғайлы сиропқа айналдыруға болады [3].