Химиялық элементтердің периодтық заңы және периодтық жүйесі Д.Менделеев

. Химиялық элементтердің периодтық заңы және периодтық жүйесі Д.Менделеев.

Периодтық заңды Д.И. Менделеев 1869 жылы және оны былай тұжырымдады: қарапайым заттардың қасиеттері, сонымен қатар элементтер қосылыстарының формалары мен қасиеттері мезгіл-мезгіл элементтердің атомдық массаларына тәуелді. DI. Менделеев периодтық заң материяның ішкі құрылымындағы терең заңдардың көрінісі деп санады.

Атом құрылымын зерттеу периодтық жүйені элементтері олардың атомдарының электрондық қабықшаларының құрылымына сәйкес белгілі бір ретпен орналасқан кестемен ұсынуға болатындығын көрсетті.

Атомдағы электрондар саны ядроның оң зарядына тең. Сонымен, ядролық заряд атомның электрондық құрылымын, демек элементтердің қасиеттерін анықтайтын сипаттама болып табылады. Сондықтан қазіргі кезде периодтық заң келесідей тұжырымдалды: элементтердің қасиеттері периодты түрде олардың атомдарының ядроларының зарядына тәуелді. Периодтық заң элементтердің қасиеттерінің атом ядросының зарядына функционалды тәуелділігінің периодтық сипатын көрсетеді; бұл тәуелділіктің элементтердің сан алуан сипаттамалары үшін осындай нысаны бар. Атом көлемдерінің, балқу температураларының және бірінші атомдардың иондану энергияларының элементтердің реттік санына тәуелділігінің графиктері келтірілген. Бұл тәуелділіктер максимумдар мен минимумдар қатары бар периодты қисықтар түрінде көрінеді. Ұқсас табиғат басқа да көптеген қасиеттерге (сығылу коэффициенттері, кеңею коэффициенттері, қайнау нүктелері, магниттік қасиеттер, диссоциациялану энергиялары, иондық радиустар және т.б.) ұқсас тәуелділікке ие, соның ішінде химиялық (қосылыстар түзілу жылуы, мысалы оксидтер).

2. Периодтық жүйенің құрылымы. Элементтер қасиеттерінің мерзімді өзгеруіне сәйкес Д.И. Менделеев жүйесі бірнеше кезеңнен тұрады. Үш кезең (1, 2 және 3) - кішігірім, бір қатар; біріншісі тек екі элементтен тұрады, екіншісі және үшіншісі - әрқайсысы сегізден. Қалған кезеңдер ұзақ; олардың екеуінде (4 және 5) әрқайсысында 18 элемент, ал 6 - 32-де. Жетінші кезең аяқталған жоқ. Бірінші периодтан басқа, периодтардың әр жұбы - сәйкесінше 2, 3, 5, 6 және 7-7 ұқсас түрде құрылады екен.

Кезеңдердің әрқайсысы (біріншіден басқасы) әдеттегі металдан (сәйкесінше Li, Na, K, Rb, Cs, Fr) басталады және асыл газбен (Ne, Ar, Kr, Xe, Rn) аяқталады, оған әдеттегі металл емес (F, Cl, Br, I, At). Li-ден F-ге, Na-дан Cl-қа және т.с.с. ауысу металдарға тән қасиеттердің біртіндеп әлсіреуімен және бейметалдарға тән қасиеттердің жоғарылауымен байланысты.

Асыл газ - бұл келесі кезеңді ашатын, берілген кезеңнің типтік бейметалын әдеттегі металдан бөлетін элемент. Бірінші кезеңде гелийден басқа металға да, бейметаллға да тән қасиеттерді біріктіретін бір ғана элемент бар - сутегі.

3. Элементтерді кезең бойынша бөлу нәтижесінде топтар құратын ұқсас элементтердің отбасылары тік бағандарда бейнеленетін етіп орналасады. 4, 5, 6 және 7 кезеңдерінде өзара алмастырылатын онжылдықтардың болуы және соңғы екі элементте 14 элементтің кірістірілуі үш топшаның қалыптасуына әкеледі.