3-б топша элементтері

                      Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым министірлігі

                                                   ҚРМУ университеті

                         РЕФЕРАТ 

Тақырыбы:3-б топша элементтері

 Орындаған: Кариянов Ролан

 Қабылдаған:Г.Тулегеновна

                                       3Б топша элементтері

3Б топша элементтеріне жалпы сипаттама    

  Қосымша топтардың элементтерінің құрылыс жағынан ерекшелігі, олардың d- қатарында электрон болуына байланысты.

  Үшінші топтағы металдарға - скандий тобындағы металдар жатады.

  Скандий топшасындағы металдардың қосылыстарыжиналыңқы түрде сирек кездеседі.

  Бұның  өзі де, қосылысы да азiр қолдана қойган жоқ. Жеке алынып зерттелгенi лантан. Ол ақ түсті, қалайымен салыстырганда каттырақ, химиялық белсендiлiгi күштi металл. Скандий мен итрийдің де белгілі қасиеттері осы лантанга ұқсас. Барлығы да үш валентті.

  Қатар тұрған галлий топшасымен салыстырганда бұлардың металдық қасиеті басым -суды қалыпты температурада - ақ айырады, қышқылдарда да оңай ериді, кейбіреулері сутекпен гидрид түзеді. Бұл элементтердің электртерістігі үлкен емес, сондықтан олардың металдық қасиеті күшті,с әсіресе, La және Ac. Барлығыда реакцияласқыш. Қалыпты жағдайда ауамен тотығып, тотығу дәрежесі тұрақты оксидтер түзеді. Барлық оксидтер Э2О3 -жоғары температурада ғана балқитын, ақ түсті заттар, сумен оңай әрекеттеседі.

  III В тобы элементтерінін сулы ерітіндісінің стандартты тотығу- тотықсыздану потенциалдары мәндері сілтілік-жер металлардікіне жакын. Олардын кейбіреулері тіпті сумен де әрекеттеседі:

2Ү+6Н2О=2Ү(ОН)2+3Н2⬆️

  Хлоридтері, нитраттары және ацетаттары оңай ериді, скандий - лантан бағытында негіздік қасиет күшейетіндіктен гидролизденуі де сол бағытта кемиді.

  Скандий топшасының металдары қосымша топша болғанымен, галлий топшасына қарағанда типтік элементтерге, әсіресе үш валентті қосылыстарында қатты ұқсайды.

                                   Лантан сипаттамасы

Лантан (лат. lanthanum; La) — элементтердің периодтық жүйесінің ІІІ тобындағы химиялық элемент, атомдық номері 57, ат. м. 138,9055, сирек кездесетін элементтерге жатады. Лантанның табиғи екі изотопы бар: 139La (99,911%) және радиоактивті 138La.

  Лантанды 1839 ж. швед химигі К.Мосандер (1797 — 1858) лантан “топырағы” — La2О3 түрінде ашқан. Жылтыр, ақ түсті металл, тығыздығы 6,162 г/см3, балқу t 920ӘС, қайнау t 3470ӘС. Тотығу дәрежесі +3. Лантан ылғал ауада тотығады, бөлме температурасында су және тұз, азот, күкірт қышқылдарымен, 200Ә С-тан жоғары температурада галогендермен әрекеттеседі. Лантан никелі бар геттер қорытпаларының негізі ретінде алюминийлі және т.б. қорытпаларға легирлеуші қоспа ретінде пайдаланылады.