Электр қозғалтқыштар

Электр қозғалтқыштар

1 Электр қозғалтқыштар

Электр қозғалтқышы, қысқартылған электр қозғалтқышы-электр энергиясы әртүрлі тетіктерді қозғалысқа келтіру үшін механикалық түрлендірілетін электр машинасы. Электр қозғалтқышы электр жетегінің негізгі элементі болып табылады.

Электр жетегі жұмысының кейбір режимдерінде электр қозғалтқышы энергияның кері түрлендірілуін жүзеге асырады, яғни электр генератор режимінде жұмыс істейді.

Электрқозғалтқыштар пайда болатын механикалық қозғалыс түрі бойынша айналмалы, сызықты және т.б. болады. Электр машиналарын зерттейтін ғылым мен техниканың саласы - электромеханика болып табылады. Оның тарихы 1821 жылдан басталады деп есептелді.

1.1 Электр қозғалтқыштарың шығу тарихы

Британиялық эксперименталды физик және химик Майк Фарадей магнит полюстерінің бірінде үнемі айналатын магнит көрсеткішін қалай жасау керектігін сипаттаған «Жаңа электромагниттік қозғалыстар мен магнетизм теориясы туралы» диссертацияны жариялады. Бұл жоба алдымен механикалық электр энергиясын үздіксіз конверсиялауды жүзеге асырды. Бұл тарихтағы алғашқы электр қозғалтқышы. Майкл Фарадейдің алғашқы электр қозғалтқышы 1821 жылы жүзеге асырылды ол 1.1.1- суретте көрсетілген.

(1.1.1- сурет)

Ағылшын физигі және математигі Питер Барлоу Барлоу дөңгелегін ойлап тапты, шын мәнінде ол бір полярлы электр қозғалтқышын ойлап тапты. Британдық физик Уильям Сталгеон 1833 жылы наурыз айында Лондондағы Аделаидадағы тәжірибелік ғылымдар галереясында докторлық қозғалтқышты ашық көрді. Бұл өнертабыс қолданылуы мүмкін алғашқы электр қозғалтқышы болып саналады.

XIX ғасырдың соңындағы ең үлкен техникалық жетістік өнеркәсіптік электр қозғалтқышының өнертабысы болды. Бұл шағын, үнемді, ыңғайлы мотор көп ұзамай өндірістің маңызды элементтерінің бірі болды, қозғалтқыштардың басқа түрлерін электр тогын жеткізуге болатын. Электр қозғалтқыштары XIX ғасырдың екінші жартысында пайда болды, бірақ өндіріске кеңінен ену үшін қолайлы жағдайлар жасалғанға дейін бірнеше ондаған жыл өтті.

Электр қозғалтқышы– электр энергиясын механикалық энергияға түрлендіруге арналған машина. Оның тұрақты және айнымалы токқа арналған түрлері бар. Айналыс жиілігін тиімді әрі бір қалыпты етіп реттей алатындағы тұрақты токқа арналған электр қозғалтқышының артықшылығы болып есептеледі. Айнымалы токтың электр қозғалтқышына синхронды электр қозғалтқышы, асинхронды электр қозғалтқышы және коллекторлы электр қозғалтқышы жатады.

1.2 Электр қозғалтқышының құрылымы

Айналмалы электрқозғалтқыштың негізгі компоненттері статор мен ротор болып табылады. Статор-қозғалмайтын бөлік (1.2.1 а-сурет), ротор-айналмалы бөлік (1.2.1 б-сурет).

Статор (1.2.1 а-сурет),

Ротор (1.2.1 б-сурет)

Электр қозғалтқыштарының көп бөлігінде ротор статордың ішінде орналасады. Ротор статордың сыртында орналасқан электр қозғалтқыштары айналмалы типті электр қозғалтқыштары деп аталады.

1.3 Электр қозғалтқыштарының түрлері

Электр қозғалтқыштар өзінің бағыты бойынша негізгі төрт түрге бөлінеді

1 Әмбебап электр қозғалтқыш

2 Коллекторлы электр қозғалтқыш

3 Асинхронды электр қозғалтқыш

4 Синхронды электр қозғалтқыш

1.4 Электр қозғалтқышының қуаты

Электрқозғалтқыштың қуаты-бұл электрқозғалтқыштың білігіндегі пайдалы механикалық қуат.

Өнеркәсіптік күштік қондырғылардың ең көп тараған түрі асинхронды электр қозғалтқыштар болып табылады. Олардың ең маңызды параметрлерінің бірі-модельге байланысты кең шектерде өзгеруі мүмкін электрқозғалтқыштың