Промышленное скрещивание в животноводстве

Кіріспе

Өз курстық жұмыста мен қазіргі уақытта өте қызықты және маңызды тақырыптарды қозғағым келеді : "Ауыл шаруашылығы малдарын будандастыру әдістері". Зоотехникалық ғылымда және практикада ауыл шаруашылығы малдарын өсіру әдістері туралы мәселе басты мәселелердің бірі болып табылады. Мал шаруашылығы тәжірибе мақсатына байланысты ауыл шаруашылығы малдарын өсірудің бірнеше әдістерін жасады.

Өсіру әдістері ретінде жануарлардың түрлік, тұқымдық тиістілігін есепке ала отырып іріктеу жүйесін атайды. Мұнда таза тұқымды өсіру, будандастыру, будандастыру кіреді. Өсірудің негізгі әдістері: таза тұқымды және әр түрлі будандастыру түрлері.

Таза тұқымды өсіру бір тұқымға жататын жануарларды будандастыру  деп аталады. Таза тұқымды өсіру үшін, ең алдымен, тұқымды оқшаулау, яғни әр тұқымды "өз ішінде" өсіру тән, бұл онда жинақталғанын сақтауға және ерекше бөлінетін белгілердің аз саны бойынша тұқымдарды жетілдіруді жүргізуге мүмкіндік береді.  

Теңдеулер. Зоотехнияда жануарларды будандастыру деп әртүрлі тұқымдар мен түрлерге жататын жануарларды жұптау, сондай-ақ қоспаларды оның ішінде гибридтерді бір-бірімен, ұқсас тұқымдар мен түрлермен, сондай-ақ осы қоспалардың пайда болуына қатыспаған жануарлармен жұптау деп аталады.

Гибридизация алыс айқас деп аталады. Оған шағылыстыру жатады: әртүрлі түрдегі жануарлар мысалы, бір мүйізді және екі мүйізді түйе; әртүрлі түрлерге жататын жануарлар мысалы, маялы, тістері, бизондары бар ірі қара мал; бір түрдің әртүрлі кіші түрлеріне жататын жануарлар мысалы, зебу бар ірі қара мал; үй жануарларының біреуі, ал екіншісі оның жабайы ата - бабалары мысалы, үй шошқаларын жабайы Қабанмен немесе қасқырмен немесе шакалмен будандастыру; бастапқы түрлерінің бірінің жануарлары бар будандар; басқа жануарлармен будандар.

1 Негізгі бөлім

1.1 Өнеркәсіптік будандастыру

Өндірістік будандастыру-мал тұқымдарын бір-бірімен будаңдастыру әдістерінің бірі. Өндірістік будандастыру екі немесе үш тұқымның малын шағылыстыру арқылы тез жетілгіш, өміршең, жоғары өнім беретін бірінші, әрі кетсе екінші, ұрпақ будан алумен шектеледі. Будандастыруға қатынасатын мал тұқымы санына байланысты Өндірістік будандастыруды қарапайым және күрделі түрге бөледі. Қарапайым өндірістік будандастыруды қолданғанда екі тұқымның малын бір-бірімен шағылыстырып, гетерозис, яғни бірінші ұрпақ буданның жақсы жетілу қасиетіне негізделген тек нақтылы бір өнім алынатын будан алумен шектеледі. Ол будандардан төл алмайды. Мысалы, Қазақтың ақбас сиырын абердин ангусс бұқасымен шағылыстырудан алғаш барлық будан бұзауды бордақылап, 12-14 айлығында түгелімен етке өткізеді. Күрделі өндірістік будандастыруды қолданғанда әуелі екі тұқымды шағылыстырып, алынған бірінші ұрпақ ұрғашы будандардың тәуірін қайта өнімділігі көзделген тұқыммен будандастырып, үшінші тұқымның қаны бар будандардың бәрінен қарапайым өндірістік будандастырудағыдай тек өнім алумен шектеледі. Оларды төл алуға пайдаланбайды.[1] Өнім өндіру және оларды одан әрі өсіруді болдырмау үшін пайдаланылатын бірінші буындағы екі буынды немесе екінші буындағы үш және төрт буынды пайдаланушы жануарлардың тауарлық будандардың қоспаларын алу үшін екі немесе бірнеше тұқымдарды будандастыру қарапайым өнеркәсіптік деп аталады.

Қарапайым екі тұқымды будандастырудың мәні екі тұқымды жануарларды бір рет іріктеуден тұрады. Мұндай шағылыстырылудан бірінші буынның қоспалары табынды қалпына келтіру және жөндеу үшін пайдаланылмайды. Қарапайым үш тұқымды өнеркәсіптік будандастырудың мәні-бірінші ұрпақтағы қоспалар өндірушілер мен аналықтар үшінші тұқыммен жұптастыру үшін пайдаланылады.

Бұл өсіру әдісі шошқа шаруашылығында, құс шаруашылығында, мал шаруашылығында, дамыған мал шаруашылығы бар әлемнің барлық елдерінде кеңінен қолданылады. Негізгі мақсаты өнімділігі жоғары гетерозиготты малдарды алу. Өнеркәсіптік будандастыру кезінде, ортасынан басқа, гетерозис әсеріне әкелетін ерекше комбинациялық қабілет пайдаланылады.