Лекции по "Биохимии"

Биохимия

1 Пируваттың тотығу декорбоксилденуі. Пируватдегидрогинеза кешенінің ферменттері мен коферменттері

Митохондртя матриксінде пируваттың тотыға декорбоксилдену процесі жүреді. Пируват матриксте ацетил-КоА ға айналады. Және де бұл процесс митохондрияның ішкі мембранасындағы пируватдегидрогеназа кешенін тежейтін көп сатылы процесс түріне жатады.  Пируватдегидрогеназалық кешенді немесе комплекстің құрамына 3 фермент және 5 кофермент кіреді. Ферменттері: пируваткарбоксилаза ( кофермент тиаминдифосфат),дигидролипоилтрансацетилаза(кофермент липоамид КоА) дигидролипоилдегидрогеназа (FAD және NAD)

Пируваттың тотыға декорбоксилдену митохондрия матриксінде 5 саты арқылы жүзеге асады.

1 саты:пируват Е1 құрамындағы ТДФпен ірекеттесе отырып декорбиксиденеді же нәтижесінде ТДФтің тиозил сақинасымен байланыс құрған гидроки этил тобы бар туындысын аламыз. Келесі яғни 2-сатысында Е2 сутек атомдарын,ацетил тобын ТДФтан шыққан липолизоиндік топттың тотыққан түріне жеткізе отырып, липой қышқылының ацетил тиоэфирін түзілуіне жағдай жасайды.  3-сатысында КоА коферментті Е2нің ацетилді туындысымен әрекеттесе отырып,нәтижесінде айетилКоА ның және де Е2 ферментінің тотықсызданған түріне алып келеді. Ары қарай 4 сатысында Е3 тотықсызданған сутек атомдарын Е3 ферментінің коферментті FAD қа тасымалйды. Соңғы кезеңде алынған FADH2 сутекті NAD+ қа жеткізіп NADH түзіледі. Қорытындылайтын болсақ нәтижесінде түзілген NADH ЭТТ ға енеді де тотыға фосфорлану жүреді. Тотыға фосфорлану арқылы 1 моль пируват арқылы 3 моль АТФ тің синтезделуіне қызмет  етеді.

2 кребс циклі. Реакциялар,ферменттер және коферменттер

Кребс циклі катаболизмнің ең соңғы кезеңі ретінде қарастырылады. Бұл кезеңде ацетил КоАның ацетил тобының көміртек атомдары 2 молекула көмірқышқыл газына дейін тотығып, осы кезде бөлінген сутек атомдары ЭТТ тізбегіне над және фадқа тәуелді дегидрогинезалар арқылы жекізіледіде су түзіліп АДФтың тотға фосфорлануы жүреді. АцетилКоаның тотығу процестері 8 кезең арқылы жүзеге асады. Соларға тоқталып кетейік. 1-  цитраттың түзілуі, ацетилкоаның ацетил тобы оксалоацетатпен қосылады да нәтижесінде лимон қышқылы түзіледі. Бұл реакция цитратсинтаза ферментін катализдейді. 2 қайтымды реакция ретінде қарастырамыз. Цитрат изоцитратқа айналады. Гидроксил тобы көміртекпен ауысады. Аконитаза ферменті катализденеді. Реакция негізінде аралық өнім цис акинат қышқ қатысады. Келесі кезеңде изоцитратдегидрогеназа ферментті катализденеді. Изоцитрат  қыщқылы годрокси тобы карбонилді топқа дейін тотығы процесі жүріп над+ көмегімен және со2 бөлінеді, алфа кетоглутарат түзіледі. Аралық өнім оксалосукцинат.

Алфа кетоглутарат тотыға декорбикселдену арқылы сукцинилкоаға айналады. Ферменттері қатысатын:  алфа кетоглутарат декарбоксилаза және кофермент ретінде тиаминдифосфат над фад қатысады. Сукцинил-КоА ның сукцинатқа айналуы.ГДФ тың ГТФ ке айнлуымен бірге жүреді. Фермент: сукцинаттиокиназа.6)сукцинаттың дегидрленуі, фумарат түзіледі: Фермент: сукцинатдегидрогеназа, коферменті ФАД. 7) Фумараттан малат түзіледі.Ферменті фумаратгидратаза.8)Малаттың дегидрленуі, малаттан қымыздық сірке қышқылы пайда болады. Ферменті малатдегидрогеназа. Реакция нәтижесінде 3 НАД Н2 және 1 ФАДН2. Сонымен цитратты циклде әрбір ацетил қалдығының АТФ тің 12 молекуласы түзіледі.

3 АТФ синтезі процесінде темір мен мыстың рөлі. Темір мен мыстың тағамдық көздері.265

Атф синтезі органикалық зат тардың тотығуы сонымен қатар тыныс алу тізбегінде химиялық энергиялардың көмегімен жүреді. Атф синтезі жүретін 3 орвн бар және оларда теиір мен мыс маңызды рөл атқарады. Темір негізінде цитохромдардың, күкірт белоктарының құрамына кіреді. Кейіннен электрондарды темірден мыс қабылдап алады. Мыс тотығады  а3цитохромда оттекгіні қабылдаған кезде. Темір көбіне жануар өнімдерінде(ет, жұмыртқа,бауыр) көп кездеседі. Ал мыс болса көбіне көкеністерде қырыққабат қызылжас зәйтүн өнімдерінде кездеседі.