Аллергия

ТАҚЫРЫБЫ:"АЛЛЕРГИЯ"

Аллергиялық аурулар бүкіл әлемде кең таралған және соңғы онжылдықтарда олардың тұрақты өсуіне бейім, әсіресе балалық шақта. Балалардағы аллергиялық аурулардың едәуір өсуі қоғамның ғылыми-техникалық прогресімен және табиғаттың антропогендік өзгеруімен байланысты екені сөзсіз. Бұған қоршаған ортаның ластануы, антибиотиктер мен басқа да дәрі-дәрмектерді кеңінен қолдану, көптеген профилактикалық егулер үлкен рөл атқарады. Химия өнеркәсібінің қарқынды дамуы және әртүрлі өндірістік және тұрмыстық химиялық заттардың (бояғыштар, ұнтақтар, тамақ өнімдерінің консерванттары және т.б.) пайда болуы сыртқы ортада организмнің патологиялық жоғары сезімталдық (сенсибилизация) күйін тудыруы мүмкін аллергендер санының көбеюіне әкеледі.

Плацента және ана мен ұрық ағзасының иммунологиялық қатынастары

Плацента ана мен ұрықтың ағзаларын біріктіріп қана қоймайды, сонымен қатар белгілі бір мақсатқа сай осы иммунологиялық сәйкес келмейтін организмдерді ажыратады. Плацента иммунологиялық делдал бола отырып, ұрықтың антигендеріне қарсы бағытталған аналық антиденелерді адсорбциялайды, аналық және ұрық тіндерінің жасушалары мен жасушалық емес фрагменттерін фагоциттейді, иммунокомпетентті жасушаларды ұстайды, ана мен ұрықтың иммунологиялық қатынастарын реттейтін заттар шығарады. Сонымен қатар, жүкті әйелдің денесінде метаболикалық иммуносупрессия құбылысын тудыратын зат алмасу ерекшеліктерімен (холестериннің, стероидты гормондардың, хорионикалық гонадотропиннің және басқа Сарысу факторларының жоғарылауымен) байланысты жасушалық иммунитеттің белсенділігінің салыстырмалы төмендеуі байқалады (атап айтқанда, көмекші Т-көмекшілер). Иммундық жауаптың төмендеуі ішінара лимфоциттердің миграциясының басылуымен, рециркуляцияның өзгеруімен, жүкті әйелдің тимус безінің миында жиналатын тимоциттердің шығуын тежеумен түсіндірілуі мүмкін. Мұндай иммундық жауаптың қалыптасуы жүктіліктің өршуіне, яғни әйелдің денесінде антигендік бөтен ұрықтың дамуына ықпал етеді.

Аналық антиденелердің трансплацентарлы берілуі белсенді процесс болып табылады, ол плацентарлы жасушалардың ақуыз молекулаларын сіңіру және оларды деградациясыз тасымалдау қабілетімен байланысты. Ақуыздардың плацента арқылы тасымалдануы рецепторлық механизм арқылы жүзеге асатыны дәлелденді. Бұл жағдайда берілу қарқындылығы ақуыз концентрациясымен реттеледі. Ана ағзасындағы G класындағы иммуноглобулиндердің концентрациясының жоғарылауы бұл тасымалдауды баяулатады және керісінше концентрацияның төмендеуі - күшейтеді. Бұл механизм биологиялық тұрғыдан орынды мағынаға ие, өйткені ол ұрықтың қанында берілген ақуыздың салыстырмалы түрде тұрақты деңгейін сақтайды және тек белгілі бір иммуноглобулиндердің селективті мембраналық тасымалдануына мүмкіндік береді. IgA және Ig e анадан плацента арқылы ұрықтың денесіне енбейді, ал ұрық иммуноглобулиндердің синтезі жүктіліктің 13-14 аптасында басталады. Сонымен қатар, IgM плацента арқылы ұрыққа өтпейді және бұл жаңа туған нәрестелердің грамтеріс микробтарға қарсы жеткіліксіз қорғалуын түсіндіреді. Сонымен қатар, ұрықтың иммундық жүйесі шетелдік антигендермен байланыста болған кезде IgM синтезінің жоғарылауымен жауап береді. Кіндік қанындағы IgM құрамының 200-300 мг/л-ден асуы ұрықтың антигендік стимуляциясын немесе ағзаның құрсақішілік инфекциясын көрсетеді.

Плацентаның иммунологиялық функциясының бұзылуы плацентарлы жеткіліксіздіктің белгісі болады. Сонымен, жүктіліктің қауіпті үзілуімен, жүкті әйелдердің ерте және кеш токсикоздарымен плацентаға қарсы сенсибилизацияланған плацентаға қарсы антиденелер мен Т-лимфоциттер әйел денесінде пайда болады, плацентаның тосқауыл функциясының өзгеруі иммунокомпетентті жасушалардың екі бағытқа да енуіне және орган антиденелерінің (бауырға, бүйрекке қарсы) күшейтілген өндірісіне әкеледі.

Антигенге сәйкес келмейтін жүктілік кезінде әйелдің иммунологиялық реактивтілігінің кейбір ерекшеліктеріне байланысты және иммуногенездің әдеттегі ережелерінен ауытқулар болып табылатын "иммунологиялық стресс" құбылысына тап болу керек. Құбылыстың мәні сенсибилизацияның бастапқы кезеңінде белгілі бір спецификалық емес антиденелер пайда болады. Олар организмде жасушалардың көбеюі процесін антигендік ынталандыру кезінде бөлінетін гуморальды факторлардың әсерінен түзіледі және бұл жағдайда бүкіл иммунокомпетентті жүйенің белсенділігі артады. Спецификалық емес антиденелердің пайда болуын қорғаныс-бейімделу әрекетіне жатқызуға болады. Белгілі бір спецификалық антигендерді қабылдау үшін жүкті әйелдің денесі кез-келген шетелдік антигендерге қарсы белсенділік таныта бастайды. Алайда, жүкті әйелдің иммундық жүйесінің мұндай реактивтілігінің өмір сүру мерзімі шектеулі. Көп жағдайда "иммунологиялық стресс" күйі нақты сенсибилизация фазасына толығымен анықталған антигендерге өтеді, содан кейін" иммунологиялық қақтығыс " дамиды, ол жаңа туған нәрестенің гемолитикалық ауруы (ГЕН) немесе оның әртүрлі кезеңдерінде жүктіліктің үзілуі түрінде көрінуі мүмкін.