Кенді байыту

Жоспар.

1.Кіріспе.

2.Негізгі бөлім.

1. Кенді байыту әдістері.
2. Кен байытудың бағалық көрсеткіштері.

3.Қорытынды.

4.Пайдаланылған әдебиеттер тізімі.

Кіріспе

Кен байыту — бос тау жыныстарынан пайдалы минералдарды бөліп алу мақсатында минералдық шикізаттарды алдын ала өңдеу процестерінің жиынтығы.Кен байыту нәтижесінде екі түрлі өнім түзіледі: пайдалы құраушыларының негізгі массасы топтасқан концентрат және қалдық. Табиғи жағдайда кездесетін минералдық шикізаттың құрамындағы пайдалы құраушылары мардымсыз аз болды. Сондықтан оны өндіріске тікелей пайдалану тиімсіз. Мыс., кентастағы қорғасынның мөлш.1,5–2%-тен аспайды, ал металлургиялық балқыту шарты бойынша оның мөлш. 20 – 30%-тен кем болмауға тиіс. Сондықтан кентас алдын ала байыту процесінен өтеді. Концентратқа ауысатын шикізаттың пайдалы құраушылары мен олардың концентрат құрамындағы шамасы Кен байыту процесінің маңызды технологиялық көрсеткіші болып табылады. Бұлар процентпен өлшенеді. Кемелдендірілген кен байыту процестерінде алынатын пайдалы құраушылардың мөлшері 92 – 95%-ке жетіп, ондағы пайдалы құраушысы бар таза концентрат шамасы 85%-ке жуық болады.

Негізгі бөлім

Кенді байыту әдістері

Минералдарды бір-бірінен белу олардың әр түрлі қасиеттерінің арасындағы айырмашылықтарына негізделген. Минералдардың барлық қасиеттері екі топқа бөлінеді: физикалық және физика-химиялыц қасиеттер. Физикалық қасиеттерге жататындар: тығыздылық, магниттелуі, ток еткізгіштік, түс, жылтырлық, радиоактивтілік, үйкеліс күші және т.б. Физикалық-химиялық қасиеттер минерал қүрамына кіретін әр түрлі әлементердің байланыс түріне және кристалды тордың структурасына байланысты езгеріп отырады. Соның нәтижесінде минерал бәтінің сумен әрекеттесуі әртүрлі дәрежеде болады. Минералды белуде олардың бетінің сулану қасиеті кең түрде пайдаланылады. Аталған қасиеттерге сай дамыған байыту әдістері мынандай топтарға бөлінеді: гравитациялық, флотацшільщ, магнитті, электірлі, қолмен сұрыптау, механикалыц сүрыптау және радиоактивті сүрыптау әдістері. Гравитациялық байыту әдісі минералдың тығыздылығының арасындағы айырмашылыққа негізделген. Мысалы, тығыздықтары әртүрлі, бірақ көлемдері бірдей екі минерал түйіршіктерінің суда бату не ауада қүлау жылдамдықтары тең болмауы нәтижесінде олардың қозғалыс траекториялары өзгереді де, әртүрлі бағытта жылжып бөлінеді. Гравитациялық әдіс ірі сеппелі кен байытуда жиі қолданылады. Бұл әдіс жабайы түрде көне замандардан бері қолданып келе жатқан әдіс. Флотация әдісі минерал түйіршік беттерінің сулануының әртүрлілігіне негізделген. Егер беті нашар суланатын минерал түйіршігі су ішінде ауа көпіршігімен соқтығысса ол оған жабысады да, су бетіне қалқын шығады, ал жақсы суланатын түйіршіктер ауа көпіршігіне жабыспайды да, су ішінде қалып қояды. Флотация әдісінің басқа әдістермен салыстырғанда ерекшелігі сол, майда сеппелі не өте майда сеппелі кендер тек осы әдіспен байытылады. Мысалы, түсті металдар кендері тек майда сеппелі болып кездеседі. Олай болса бүл кендерді байытуда флотация әдісінің маңызы зор. Бүл әдіспен басқада көптеген кендердің майда сеппелі түрлері байытылады. Минералдардың сулануындағы табиғи айырмашылық оларды толық бөлуге әдетте жетіспейді. Сондықтан айырмашылық дәрежесін арттыру үшін көптеген химиялық заттар қолданылады. Олар флотореагенттер деп аталады. Магнитті байыту әдісі құрамында магнитті қасиеті бар кендерді байытуға қолданылады. Мүндай кендерге темір, марганец және тағы басқа кейбір кен түрлері жатады. Минерал түйіршіктері (не кесектері) арнаулы аспапта магнит өрісінен өтеді. Магнитті минерал магнитті полюске тартылады да, ал магнитсіз түйршіктер қозғалыс бағытын өзгертпейді. Сөйтіп олардың жолы айырылады. электрлі байыту әдісі минералдардың ток өткізу қасиеттеріне негізделген. Электр өрісінде ток өткізгіштігіне және бет зарядына қарай минералдар әртүрлі бағытта қозғалып бөлінеді. Минералдардың түрлеріне және жылтырлығына негізделген әдістерді қолмен және механикалық сұрыптау әдістері деп атайды. Радиометриялық сүрыптау минералдардың радиоактивті 10 қасиеттерінің ара айырмашылығына негізделген. Үйкеліс күшке негізделген байытуда минералдардың жазық бет үстінде қозғалғанда үйкеліс коэффиценттері айырмашылықтары пайдаланылады. Х им иялы қ ж әне бактериялды байыту минералдардың қышқыл ортаға және бактериялар көмегімен еру қасиеттерінің ара айырмашылығына неғізделген. Көнтеғен кен түрлерін байытуда тек бір ғана байыту әдісі емес, екі кейде тіпті үш байыту әдістері қатар қолданылады. Тек сонда ғана кен құрамынан бағалы заттар толығырақ болініп алынады. Кейбір байыту әдістерін жүрғізгенде әртүрлі аппараттар қолданылады. Оларда байыту әдісінің неғізі сақталғанмен минералдардың бөлінуі әртүрлі жағдайда жүрғізіледі. Демек, бір байыту әдісі әртүрлі проңестер арқылы іске асады. Мысалы, гравитациялық әдіспен байытқанда отсадка әдісі, жинағыш столда байыту, шлюзде байыту, ауыр ортада байыту, винтті белғіште байыту процестері қолданылады. Ііайыту процестерін жүргізгенде бірден дайын концентрат және қалдық алу қиын. Процесс бірінші кезеңінен өткенде кеннен саііасы қойылған талапқа жеткіліксіз концентрат алынады. Оныц сапасын қажетті деңгейғе жеткізу үшін бірнеше рет тазалау керек. Демек, ақырғы өнімдер (концентрат, қалдық) тек бірнеше операңиялардан еткенде ғана алынады. Яғни, байыту әдісі әртүрлі проңестер арқылы жүрғізілуі мүмкін, ал процес бірнеше операциядан түрады. Мысалы, флотация әдісін қолданғанда кен алдымен ііеғізгі флотация операциясынан өтеді. Одан алынған сапасыз ісонцентрат тазалау операцияларынан етуі қажет. Кен байытудың қандай болсада әдістерін не процестерін қолданғанда минералдарды бір-бірінен бөліп алу тек алдын ала бір шарт орындалса і ана іске асады: кен қүрамындағы минералдар езара ажыратыліаіі күйде болулары керек. Ол үшін кен кесектері үсатылады жоне үнтақталады. Қандай үсақтық не үнтақтыққа жеткізу керек скендіғі кен кесегіндеғі бағалы минералдардың түйіршіктерінің ірілі-үсақтық мелшеріне байланысты. Мысалы, кейде байыту алдымда кенді 1-10 миллиметрғе дейін үсақтау жетсе, кейде 0,1-0,2 миллиметрғе дейін ұнтақтау керек. Мүндай кендерге ұ(:ақ (майда) сеппелі кендер жатады. ¥сақтау және ұнтақтау процестерін қолданғанда олармен бірге кемекші процестер ретінде елеу және сүрыптау (классификациялау) қолданылады. Осы аты аталған П процестер жалпы дайындау процестері деп аталады. Дайындау процестерінен кейін басталатын байыту процестері негізінде су ішінде жүргізіледі. Қолданылған су ақырында алынған онімдермен бірге шығады. Сондықтан суды ол енімдерден бөліп алу қажет. Ол ушін дренаж, қойылдыру, сүзу және қүрғату процестері қолданылады. Олардың барлығы сусыздандыру не болмаса көмекші процестер деп атайды. Сусыздандыру үшін қай процесті қолдану кереқтігі су ішіндегі қатты зат түйіршіктерінің ірілік-үсақтығына байланысты.