Қазіргі кезіндегі кендерді алу технологиясының тенденциялары

КМ08 Кеніштік көлік

Қазіргі кезіндегі кендерді алу технологиясының тенденциялары
Кенішті (тосқауылды) көлік

Кенішті көлік, кенішті жүктемелерді тасымалдау пайдалы қазбаларды ашық тәсілімен қазып алу технологиясындағы негізгі өндірістік процестері болып саналады. Кенішті жүктемесінің негізгісі – таулы масса (пайдалы қазбалар немесе бос құмайлар), бастапқы нүктесі – забой, соңғы нүктесі – жүктемені әрі қарай басқа өндіріске, процеске әкету (бос құмайлары үшін, конденционсыз кендер үшін қалдықтар мен жүктеме станцияларының қабылдағыш бункерлер, ұсақтағыш, байыту, агломерациондық, брикетты фабрикалар, пайдалы қазбалар үшін уақытша немесе тұрақты қоймалар).

Кенішті көліктерінің өзіне тән ерекшелігі: тасымалдағу көлемі аса жоғары (мысалы, 15-20 км қашықтықта жылына кеніштер арқылы бірнеше ондық мыңнан бірнеше ондық миллион тонға дейін жүк тасымалданады), сонымен қатар, бастапқы нүктеден соңғы нүктеге дейін бір бағытты бағытталуы, трассадағы ылди жоғары, таулы масса жүктеу пунктері мен бос құмайларды қабылдау пункттері стационарлы емес.

Кенішті көлік – кеніштегі таулы құмайларды технологиялық өңдеу процестерінің барлығын дерлік бір құрамға байланыстыратын түйіні бболып саналады; оған пайдалы қазбадарды алу жұмыстарындағы еңбектік және бағалық шығындарының жартысы жұмсалады.

Барлық кеніштік көліктер екі ірі топқа бөлінеді: мерзімді түрде жұмыс істейтін көлік – теміржолды, автокөлік (сур.1), скипті өрлегіштер, кабельді крандар, т.б. және үздіксіз түрде жұмыс істейтін көлік – конвеерлі (сур.2), ілінген қанатты жолдар (сур.3), құбыртасымалды (гидравликалық және пневматикалық), гравитациондық, көлікті-қалдықты көпірлер, қалдыққұрушылар мен т.б.

Әрдайым өзгеріп отыратын жағдайларға байланыста көптеген кенішті орындарда аралас, яғни көліктің бірнеше түрлерін бірге қолданады (мысалы, автокөлік пен теміржолды көлік, автокөлік пен конвеерлі немесе скпиті көлік және т.с.с.). Мұндай жағдайларда әрбір қолданылатын көліктің түрі техникалық-экономикалық тұрғыдан қарағанда тиімді болып келеді (мысалы, автокөлікті – бастапқы нүкте бөлімінде, скипті – кеніш бетіне төменгі көлденеңнен таулы массаны жеткізген кезде, теміржолды – кеніш бетіне жеткізгенде). Келтірілген кеніште таулы массаларды тасымалдағыш құралдардан басқа шығаратын-тасымалдағыш көліктер де (скрепер, бульдозер), шығаратын көліктер де (экскаватор-драглайнам мен механикалық қалақтар) өз қолданысын табады.