Тік ішек арқылы тексеру

Несеп жолдары (мочевые пути); (viae urinariae, лат.via — жол, urina — з әр, несеп) — бүйректе түзілген зәрді уақытша жинап сыртқ а шығаратын[pic 1]

мү шелер ж үйесі. Несеп жолдарына бүйректегі бүйрек

тостағ аншалары, бүйрек сабақ шалары, бүйрек түбегі, несепағар, қ уық, несепшығар өзегі, несепжыныс өзегі (еркек

дарақтарда), несепжыныс кіреберісі (ұр ғашы дарақтарда)

жатады. Несеп жолдары құ рылысы жағынан түтікше мү шелер. Олардың қабырғасы: ішкі — кілегейлі, орта ңғы — етті, сыртқы — сірлі немесе

адвентиция қ абықтарынан құ ралғ ан. Кілегейлі қабықты ішкі жағынан көп қабатты ауыспалы эпителий астарлайды.

Несеп шығаруды зерттеу. Зерттеу кезінде малдың несеп шығарғандағы кейпіне, бөлінуіне, уақытына көңіл бөлу керек. Сау өгіз, қошқар, текелерде несеп жіңішке түтіктен аққан тәрізді болып бөлінеді. Айғырлар артқы ая қтарын талтайтып отырыңқырайды. Олардың несеп а ғыны күшті, соңында құрсақ еттеріні ң жиырылуына байланысты бөлініп ағады. Торайлар несепті бөліп-бөліп шығарады. Ірі қара мал тәулігіне 10-12 рет, қ ой-ешкі, иттер 3-4, шошқа 5-6, жылқы 5-8 рет несеп бөледі. Поллакизурия (поллакурия) – несептің шектен тыс көп бөлінуі, төменгі несеп жолдарының қабыну ауруларында, асқынған циститте байқалады. Олигакизурия – бөліну аралығыны ң ұзаққа созылып, несеп бөлудің сиреуі. Көп терлегенде, іші өткенде, ж ұтыну бұзылғанда, су жетпегенде байқалады. Ишурия – несепті ң қуықта бөлінбей шықпай қалуы, сфинктердің қысылуынан, қуықтың салдануынан, уретраның бітелуінен пайда болады. Энурезис – несептің тоқтамауы, жұлынның сакральды бө лігі зақымдалуы салдарынан пайда болады. Странгурия – несептің ауырсынып шығуы, тамшылап бөлінумен сипатталады. Б ұл қуық ауруларында (цистит, ісіктер), несеп шығару каналдары қабынғанда кездеседі. Несеп шы ғарарда ауырсынуды ң өзгеруі – тенезм тынжытас (мочекаменный) қуықта тас жиналу кезінде байқалады.

Бүйректі зерттеу

Бү йректі зерттеу қарау, сипалау, перкуссия жасау тәсілдерімен жүргізіледі. Бүйректің

зақымдануын мал қимылының бәсе ңдігінен, амалсыз тұрыстан, мең-зеңдік, дірілдеуден байқайды. Ауыр нефроз, гломерулонефритте, амилойдозада тері астында жақ аралық кеңістікте, қолтықта, іштің тө менгі жағында, желінде, жыныс мүшелерінде сулы ісіктер білінеді. Сипағанда бүйректің орналасуын, пішінін, кө лемін, консистенсиясын анықтауға болады. Саусақтардың топтас қан ұшымен құ рсақ қабыр ғасының оң аш бүйірінде 1, 2, 3 омыртқаның көлденең өсінді астын қ атты басу арқылы сипап сезеді. Іштен сипалау әдісімен зерттерде қолға вазелинмен майланған полиэтилен қолғап киіп, тік ішекке енгізіп қарайды. 3-5 беломыртқа астынан бүйректі табады.[pic 2]

Тік ішек арқылы тексеру

Жылқы бүйрегін тік ішек арқылы тексеру алдыңғы аяғын к өтеріп не құ лағ ына, ерніне бұғау салу арқылы ж үргізіледі. Жыл қының сол жақ бүйрегі со ңғы қабырға сен 3 -4 беломыртқаны ң көлдене өсінді аралығында орналасқан. Шошқа б үйрегі 1- 4 беломырт қаның көлденең өсігі астында орналасқан. Қой- ешкі бүйрегін малды түрегелтіп, екі қолмен сипалайды. Дені сау малды ң б үйрегі беті жылтыр, тығыз, ауырмайды, аз қозғалады. Бүйректің жоғарғы қабатының өзгеруі ісіктерге, қабынуға байланысты. Қ озғалысының шектелуі ұлпалардың бірігуіне байланысты. Сипау кезінде ауырсыну пиелонефритте, паранефоитте, қуықта тас байлану ауруларында кездеседі. Үлкейген бүйрек орнында сыбдырлы дыбысты байқауға болады.те ңселту тәсілінде сол қолдың алақанын бүйрек оналасқан бел тұсына қояды, оң қолды ң жұдырығымен алақан үстінен жайлап ұрады. Сау малда ауырсыну байқалмайды. Паранефритте, бүйрек қабынғанда, тас байлау ауруларында ауырсынулар байқалады.