Лекция по "Этике"

1. Этика жайындағы көне даналардың ой пікірлері

Термин және айрықша зерттеу пәні ретінде өз бастауын Аристотель еңбектерінен алады. Табиғат адамның қолына қару – интеллектуалдық моральдықкүш берді, бірақ ол бұл қарудықарама-қарсы бағытта қолданаалады, сондықтан моральдықпринциптері жоқ адамжыныстық жәнеталғампаздықинстинкттерінің негізінқалаушы ең жауыз жәнежабайы жаратылыс болыпшығады.   Аристотель

Екі нәрсе әрқашан жанды жаңа жәнекүшті таңданыс пен құрметке толтырады, біз олар туралы неғұрлым жиі және ұзақойлаймыз - бұл менің үстімдегі жұлдыздыаспан және мендегі моральдық заң.

Иммануи́л Кант

Канттың ойында да терең мағына жатыр: моральдың өзіндік ерекшеліктерібар, мораль жайын объект арқылы да, субъект арқылы да тиянақты біліп алу мүмкін емес.Адамғасалсаң, ол бәрін де танып білгісі келеді, ал бұл мүмкін емес. Кантқа дейінгі материалистертанымды сыртқы дүниедегі заттардың айнадағыдай бейнесі деп танып, мораль жайынсыртқы дүние арқылы түсіндірмек болды.

Мораль -бұл іс-әрекеттердің тізімі емесжәне дәріхана немесеаспаздық рецепт ретінде қолдануға болатынережелер жиынтығы емес". 

Джон Дьюи

Бұл тұжырымның мәні адам бостандығының шегі тек оның жеке мінез-құлқы мен дүниетанымының нормаларымен анықталады. Мораль ішкіұстанымды басшылыққа алады, оның заңдары жазылмаған, сондықтан әрадам қандай нормалар мен ережелерді сақтау керектігін өз бетіншетаңдайды. Бұл тұжырымның авторымен келіспеу мүмкін емес, өйткенімораль — бұл адамдар арасындағы қатынастарды, олардың өзараміндеттері мен құқықтарын реттейтін қоғамда қабылданған нормалардыңжиынтығы. Моральдың басты ерекшеліктері-оның нақты белгіленгеншекаралары жоқ және институционалды емес: моральдық нормалардықұратын, оларды өмірге әкелетін, қорғайтын органдар мен ұйымдар жоқ. Мораль нормалары әдеттер мен ішкі импульстарға байланыстыорындалады, олар түсіндіруге үлкен орын береді, адамдардың санасындасақталады және қоғамдық пікірде көрінеді.

1. Педагог психолог қызметіндегі этикалық ұстаным сипаттамалары

Педагогика және педагогтық этика үшін кәсіптік этиканың жекелеген мәселелері, олардың мұғалімнің жеке басына қоятын: кәсіпті сүю, баланың жеке басын құрметтеу, принципшіл әрі талапшыл болу, көп нәрсені білу және жасай білу, озық идеяларды, білімдерді насихаттаушы болу сияқты талаптар жөнінде бұрынғы өткен прогресшіл педагогтың айтқандарының үлкен маңызы бар. 

Педагогикалық әдеп этика ғылымының бөлігі болып табылады және педагогикалық адамгершіліктің ерекшеліктерін зерттейді, педагогикалық еңбектегі адамгершіліктің ортақ қағидаларының жүзеге асырылуын қадағалайды, оның негізгі қызметтерін және этикалық категорияларды қарастырады. 

Педагогтың бойында болу керек қасиеттер (оқушылардың пайымдауы бойынша): 

§ Мейірімділік 

§ Балаларға деген шынайы махаббат 

§ Эмоционалдық байсалдылық 

§ Әділдік 

§ Балаларға деген зейін 

§ Қайырымдылық 

§ Сергектік 

§ Өмірді сүйгіштік 

§ Тіл табыса білу, бәрімен араласа білу 

§  Жігер 

Психологтың кәсіби этикасы – бұл психологтың өз іс-әрекетінде әріптестерімен, ғылыми қоғаммен, зерттелінушілермен, сұхбаттасушымен, жәрдем сұрап келген адамдармен қарым-қатынас барысында спецификалық құлықтық, адамгершілік, өнегелілік талаптарды жүзеге асыру болып табылады.

1. «Мәдениет», «мұғалімнің кәсіби қарым-қатынас мәдениеті» ұғымдарының мәні

Психологиялық – педагогикалық тұрғыдан «мәдениет деп – қоғамның белгілі тарихи деңгейін, адамның өмірі мен іс- әрекетін, олардың қарым – қатынасын ұйымдастырудағы шығармашылық күші мен қабілеттерін материалдық және рухани құндылықтарын айтамыз».Мәдениет - адамның ойлау, айнала қоршаған ортаға талдау жасай білу қабілеті мен сапасы, білім деңгейі, біліктілігі, іскерлігі еңбекке деген қатынасы, жалпы тәрбиелігі, қызығушылық шеңбері, күнделікті іс – әрекет көрінісі, мінез құлқы және адамның іс – әрекетінің бағыттылығы мен деңгейін сипаттайтын амал, тәсіл нормалардың тарихи нақты жиынтығы.