Антикалық философиясындағы дамуын салыстырмалы түрде талдаңыз

                  Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті

                     Химия және химиялық технология факультеті

                                      «Философия» пәні бойынша

                                                  №1 СОӨЖ

                                       Реферат

                                                  Тақырыбы:

   Антикалық философиясындағы дамуын салыстырмалы түрде талдаңыз

                                                                                                          Орындаған:

                                                     «Фармацевтикалық өндірісі технологиясы»

                                                                         мамандығының 2 курс студенті

                                                                                                 Амангелдиева А.

                                                                                                             Тексерген:

                                                                                   PhD Философия докторы,

                                                     Философия кафедрасының аға оқытушысы

                                                                                                     Балабекұлы Д.

                                                 Алматы,2023

   Антикалық философия кезеңдері:

-архаика немесе алғыфилософия- б.д.д. VIII-VII ғғ. (Гомер, Гесиод. Орфей және басқалар);

-натурфилософия, немесе ерте классика- б.д.д. VII-Vғғ. Милет мектебі, элей мектебі (Ксенофан, Парменид, Зенон, Мелисс) Пифагор және оның мектебі (Гераклит, Анаксагор), атомистік мектеп (Левкипп, Демокрит, Эпикур), сопылар (Горкий, Протагор, Продик, Гиппий және басқалар);

-классика- б.д.д. V-IVғғ. (Сократ, Платон, Аристотель);

-эллинистикалық кезең-б.д.д. IV-IV ғғ. «шағын Сократ мектептері»-эпикурейліктер, стоиктер, эклектиктер, киниктер, неоплатонизм және оның модификациялары.

 Архаика дәуірін Гомер және б.д.д. IV-VI ғасырлардағы гномикалық ақындардың поэмалары қамтиды. Б.Расселдің ойынша Гомердің «Илиада» және «Одиссия» шығармаларының эллиндік мәдениетке ықпалы «еврей мәдениетіндегі Библияның» ықпалымен тең. Ол афиналық жастар Гомерді жатқа білетінін атап өтті, тіпті оқу бағдарламасына енген Гесиод шығармаларымен тең дәрежеде. Бұл кезең ақындары грек философиясының базалық қағидаларына айналған шама, үйлесім және пропорция түсініктерін қолданды.

 Гомер мен Гесиод дастандарында Құдайлар табиғаттың көріністерін ұсынады. VI ғасырда Грецияда архаистік құрылыс бұзылғаннан кейін басқа діндер, егін шаруашылығының Құдайы Дионистің ізбасарлары пайда болды. Олардың бәрі шығыс жолдың жанның ауысуына ықпал етуіне сенді, жанды ең тама зат терінде санайды, қараңғы жерден бостандыққа шығуды көздейді. Діни мистерийлердің бір формасының негізін қалаушы Орфей болған. Әлемнің және Құдайдың пайда болуына ең үлкен себепші болған-әуен. Қоғамдық дінмен салыстырғанда орфиктер адамға таусылмас өмірді сыйлады. Орфизмнің мәнін былай түсіндіруге болады: адам о баста күнаһар болып дүниеге келгендіктен, адамда уақытша құдіретті бастама даймон тұрақтайды, даймон ешқашан өлмейді, ол әрбір келесі өмірінде өзінің істеген жамандықтарын жақсылыққа айналдыруға тырысады.

   Натурфилософия – ойша тұтастықта қарастырылатын табиғаттың философиясы. Жаратылыстану мен натурфилософияның, сол сияқты натурфилософияның философиядағы орны тарихи өзгеруде болды. Ертедегі грек философиясында сократтықа дейінгі кезеңде физиология және физика деп аталған натурфилософиядан жаратылыстану бастама алды. Көне грек натурфилософтары ғылым тарихында едәуір маңызды рөл атқарған бірқатар гипотезалар ұсынды, мысалы, атомистік гипотеза (Демокрит). Аристотель философиясында өзіне қозғалыс туралы ілімді, космология және биологияны қосқан натурфилософия (физика) аса маңызды орын алды. Натурфилософия стоицизм философиясында да үлкен рөл ойнады, "philosophia naturalis" деген терминнің өзін алғаш рет римдік стоик Сенека енгізді.