Әлеуметтанулық қиял

[pic 1]Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі

әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық Университеті

                                      [pic 2]

Факультеті: «География және табиғатты пайдалану»

Кафедрасы: «Кадастр»

         эссе

                            Тақырыбы:  "Әлеуметтанулық қиял "

                                       Орындаған: Рамхетов Алмас

                                                 Тексерген: Омарова Асем Турдыбековна

Әлеуметтік өмір туралы бiлгiмiз келгенде ең алдымен, көпшілігімізді қызықтыратыны жеке тұлғалар туралы мына сияқты сауалдардың жауабы: «Тереза неге өзiн сыйламайтын ер адамдармен араласа бе реді?», «Майк неге ауруға шалдыққанға дейін ішуді тоқтатпайды?», «Spice Girls тобы кейбіреулерге неге унайды?». Көп жылдан бері білетін адамдарымыз үйленгенде немесе жумыс орындарын өзгерткенде ай тарлықтай өзгеретініне таңгаламыз.

Егер Тереза әлемдегі жар таңдай алмайтын жалғыз әйел болса, ал Майк ішкілікке салынган жалгыз еркек болса, онда олардың мi нез-құлқын жеке басының ерекшелігіне қарап түсінуге тырысар едік. Алайда өзгелермен қарым-қатынасы сәтсіз болып, маскунемдікке ұшы ран жататындар жиі кездеседі. Біз, сондай-ақ ерлермен салыстырғанда әйелдердің қарым-қатынасты сақтау үшін өз мүдделерінен көбірек бас тартатынын, ал еркектер басына қиын іс түссе араққа салынатынын да білеміз. Тереза мен Майкты түсіну үшін олардын жагдайын кеңінен қа растыру қажет, яғни кейбiр топтарды басқалардан өзгеше әрекет жасауга итермелейтін себептерді зерттеуіміз керек.

Тiптi одан да кеңірек аукымда когамның адамдарга қалай әсер ететiнiн зерттеу керек болады. Когам- қауымдастық пен ултты не месе географиялық аумақты, экономикалык, мәдени және саяси бай ланыстарды және жеке мiнез-құлық пен өзара әрекеттесуге қатысты сенiмдердi тогыстыратын, узак уакыт өмір сүретін улкен топтастық. Әлеуметтану - алеуметтік топтарды, әлеуметтік өзара әрекеттесуді және когамды жүйелі түрде зерттейтін ғылым. Ғылымның бұл саласы Терезанын, Майктын, баскалардын да басына тусу ықтимал емiрдегi жағдайларга баса назар аударады.

Әлеуметтанудағы ең негізгі ұғымдардың бірі - әлеуметтік құрылым. Әлеуметтік құрылым — белгілі бір когамды құрайтын топтық қа рым-қатынастардың қайталанып келіп отыратын үлгілері. Ол тек мі нез-құлық сиякты жекелеген проблемаларды тана емес, білім алуды, неке құруды қалай ұйымдастыру керектігі сияқты кеңірек контексте ті проблемаларды да қамтиды.

Әлеуметтік қиял деп жеке адамның проблемасын түсінуді, кең әлеуметтік қүрылымдарды, аз дегенде ішінара (Миллс 1959,15) түсіну. ді көрсететін қабілетті айтамыз. Ч. Райт Миллстiң пікірінше, әлеумет тік қиял дегеніміз - жеке бастағы қиындықтарды (мысалы, кедейлік, ажырасу немесе сенімнің жоғалуы), аса маңызды қоғамдық проблема. жалпыға ортак проблема деп тусiну. Миллетің айтуынша, көп нәрсені біз толықтай бақылай алмаймыз, көптеген құбылыстар қоғамның түзілуінен келіп шығады да бізден тыс жүзеге асып жатады. Мысалы, Миллс былай деп жазады:

100 мынга жуық тургыны бар қалада тек бір адам гана жумыссыз болса, бул опын жеке басына қатысты жайт, солай бола тура көмектесу үшiн сол адамнын мiнез-құлқын, онын дагдыларын және мүмкіндіктерін қарастырамыз.    Бiрак 50 миллион адамнан тұратын елде 15 миллион адам жумыссыз болса, бул-ортақ (қогамдык) проблема, барак оны жеке тұлғаның мүмкіндіктері аясында шеше алмаймыз. Мумкiндiктердiң құрылымы бұл жерде іске аспайды. Проблема дурыс қойылуы ушiн және ықтимал шешімдер ауқымды болуы ушiн тек жеке басқа қатысты жайттар мен жеке тұлғалардың жағдайын емес, когамнын эко номикалық және саяси институт гарын қарастыру талап етіледі.