Современная психосоматика

ӘОЖ

                                       МҰҚАН АЯЖАН АЙБЕКҚЫЗЫ

             Сәрсен Аманжолов атындағы Шығыс Қазақстан мемлекеттік университеті

                                                  ЗАМАНАУИ ПСИХОСОМАТИКА

       Мақалада клиникалық психологияның үлкен тарауы-психосоматика жайында сөз қозғалады. Қазіргі психосоматиканың ғылыми-әдістемелік мәселелері қарастырылды. Функционалды диагноз мәселесі және оны психосоматикада қолдану ерекшеліктері зерттеледі.

       Түйін сөздер: психосоматика, психосоматикалық тәсіл, интегративті медицина, диагноз, психосоматикалық медицина, психология, клиникалық психология, заманауи психология.

                                           СОВРЕМЕННАЯ ПСИХОСОМАТИКА

       В статье речь пойдет о большой главе клинической психологии-психосоматике. Рассмотрены научно-методические проблемы современной психосоматики. Изучается проблема функционального диагноза и особенности его применения в психосоматике.

       Ключевые слова:психосоматика,психосоматический подход,интегративная медицина,диагноз,психосоматическая медицина,психология,клиникалық психология,современная психология.

                                           MODERN PSYCHOSOMATICS                                  

       The article will focus on a large chapter of clinical psychology-psychosomatics. The scientific and methodological problems of modern psychosomatics are considered. The problem of functional diagnosis and the peculiarities of its application in psychosomatics are studied.

       Keywords: psychosomatics,psychosomatic approach,integrative medicine,diagnosis,psychosomatic medicine,psychology,clinical psychology,modern psychology.

       Психосоматика туралы қазіргі идеялар айқын пәнаралық сипатқа ие. Тұжырымдамалық психологиялық,психосоматикалық бұзылулардың этиопатогенезі туралы идеялар қазіргі психологияның кем дегенде үш көзіне негізделеді-психоанализ, когнитивті мінез-құлық және гуманистік психология. Психосоматикалық ілімдердің "құрамдас бөліктері" қатарына, атап айтқанда, белгілі атаулармен байланысты психоаналитикалық теориялар Z. Freud et A. Freud, A. Adler, L. Szondi, және олардың дамуы  F. Alexander жазбаларындағы вариациялар,F. Dunbar, M. Schur, A. Mitscherlich, A. Sifneos; психофизиологиялық байланыстар және И. П. Павловтың арақатынасы және олардың дамуы W. cannon, H. Selye, R. Lazarus,B. Skinner, социопсихосоматикалық көзқарастар кіреді. Қазіргі клиникалық (медициналық) психологияның

психосоматика проблемаларына жақындығы айқын , атап айтқанда,адамның психосоматикасы мен дене психологиясын клиникалық психологияның жеке саласына бөліп қарастырады.

       Медицина ғылымы мен практикасында психосоматика проблематикасы соматикалық медицинада  (оның нозологиялық классификацияға негізделген салаларында)және психиатрияда қарастырылады."Түйіскен жерде"туындайтын проблемалар мен құбылыстар ерекше назар аударуға тұрарлық пәндік салалар: жалпы және клиникалық психология, біріншіден; психиатрия және соматикалық медицина, екіншіден, және психология және медицина, үшіншіден. Клиникалық (Медициналық) психология жоғарыда сипатталған барлық салалардың түйіскен жеріндегі ең іргелес пәндік саласы екені анық. Біріншіден, клиникалық психология психологияның бір саласы болып табылады,психологиялық мамандықтар әлемінде өзінің арнайы клиникалық салалық бағыты бар. Екіншіден, клиникалық психология барабар мысал нормадан тыс санаттармен жұмыс істейтін мамандардың кәсіби қызметі, медицинадағы патологиялар мен аурулар (оның ішінде психиатрия саласында да, соматикалық бұзылулар саласында да) психологиялық салаға жатады. Үшіншіден, клиникалық психология  өз объектісі, пәні, әдістері, әдістері және т. б. бойынша психология саласы ғана емес, сонымен қатар өз қызығушылығының пәндік саласы бойынша клиникалық ғылым және практика болып табылады .Ерекше атап өтетін жайт, психосоматикалық феномендерді "таза" түрде тек клиникалық психология қарастырады. Осыған байланысты клиникалық-психологиялық бағыт психологиядағы ең көп  "қызықтыратын" сала. Бұл жағдайда бірнеше тенденциялар айқын көрінеді. Біріншіден, психологияда да, медицинада да интеграцияның айқын тенденциясы шетелде пайда болуымен көрінеді H. Weiner және социопсихосоматиканың интегративті (жүйелік-теориялық) модельдерінің клиникалық психологиясы V. Uexkuell, V. Weizsaecker. Алайда, мұндай модельдер іс жүзінде тек "жүйелік-теориялық эскиз", олар салыстырмалы түрде қатаң емес ғылыми принциптерге негізделгендіктен, олардың көлемді эмпирикалық және эксперименттік тексерулерін жүргізуді талап етеді [10].