Күрделі электр тізбектерін әр түрлі әдiстермен есептеу

№ 3 тәжірибелік сабақ

КҮРДЕЛІ ЭЛЕКТР ТІЗБЕКТЕРІН ӘР ТҮРЛІ ӘДІСТЕРМЕН ЕСЕПТЕУ

Мақсаты: күрделі электр тізбектерінің есептеу әдiстерiнің бiлiмiн бекiту.

Теориялық мәліметтер

Күрделі электр тізбектеріне әртүрлі тармақтарға қосылған бірнеше электр энергия көзінен тұратын тізбек жатады. Күрделi электр тiзбектерi үшiн қарапайым электр тiзбектерiн есептеу әдiсін қолданбайды. Сұлбаларды жеңiлдету мүмкiн емес, өйткенi тiзбек бөлiгінiң сұлбасында тізбектей немесе параллель жалғанған бір типті элементтерді ерекшелеуге болмайды. Күрделi электр тiзбектерiнiң толық есептеуi үшiн әдетте келесi әдiстердi пайдаланады:

1. Кирхгоф заңдарын қолдану (әмбебап әдіс, сызықтық теңдеулер жүйесінің күрделі есептеулері).

2. Контурлық токтар әдісі (әмбебап әдіс, 1-ші әдіске қарағанда оңайырақ).

3. Түйіндік кернеулер әдісі (әмбебап әдіс, 1-ші әдіске қарағанда оңайырақ).

4. Беттестіру принципі (әмбебап әдіс, күрделі емес есептеулер).

5. Балама генератор әдісі (толықтай емес электр тізбегінің есептеуін жасауға ыңғайлы).

Күрделі электр тізбектерін есептеудің әр әдісін қолдану ерекшеліктері тиісті мысалдарда толығырақ баяндалған.

Тапсырма. Күрделі тізбектің барлық тармақтарындағы токты есептеу, олардың бағыттарын сұлбада көрсету. Тізбектің есебін қуаттар балансымен тексеру.

Өзінің варианты үшін берілгендерді 3.1-кестеден алу керек.

а) б)

в) г)

3.1-сурет

3.1-кесте.

Есепті шешуге арналған нұсқа бойынша берілгендер

Нұсқа №

Бастапқы берілгендер

,

В

, В

,

В

,

Ом

,

Ом

,

Ом

,

Ом

,

Ом

, Ом

, Ом

,

Ом

Есептеу әдісі

Сурет нөмірі

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

1

120

120

-

23,5

11,4

48

8

16

0,5

0,6

-

Беттестіру

а)

2

25

40

-

9

19

15

40

60

1

1

-

контурлық токтар

б)

3

100

80