«Гүлнұр» шаруа қожалығының контурлық ведомосі

«Гүлнұр» шаруа қожалығының контурлық ведомосі.

Жер учаскесін жобалаудағы  басты міндеттемелердің бірі ауылшаруашылық мақсаттағы қолданылатын жерлердің контуралы  мен аудандарын көрсету болып табылады.

Әрбір жер алқабын пайдалану және орналасу ерекшелігіне байланысты қарастырып, үлкен шаруа қожалығынан шығып тұрған алқаптарға айрықшалап аламыз.

Контурлық ведомост дегініміз шаруа қожалығының пайдалану деңгейлігіне байланысты өндірістік жердің бөлінуі.Жобалау негізінде екі контурға бөлінген: бірінші бөлігіне-шыбындық және егістік алқабының жартылай бөлігі қаптылып жатыр, екіншісі-жайылым және егістік жерлерінің көп бөлігі иеленіліп жатыр. Бөлінулер негізінде олардың қарқындылығы артады. Бірінші бөлік толығымен 50% егістік , екінші бөлік 70% жайылым және шабындық, қалған құрама егістік тиесілі.

Кесте-2. Жобалау жерлерінің жер экспликациясы.

Экпликацияны жүргізудегі басты мақсат түсіндірме жұмысын жүргізу болып табылады. Яғни, оның сандық және сапалық сипаттамасын есептей отырып, түсіндірме дайындау. Қазіргі заман дамуына байланымты қолданыстағы және тиімділігі бойынша сандық мәліметтерді қамтитын кесте түрі. Біздің қолданған түрімізде осы сандық мәліметтерді пайдалану және қорытындылау негізінде жүзеге асқан түрі.Жобалануға түскен жер  ауыл шаруашылығы жерлерінен және жатпайтын жерлерден құрылған. Жобалау картасын қолдану, яғни негізге ала отырып олардың ауандық таралуын пайымдаймыз. Шаруа қожалығы 4043 га жиынтығын құрайды. Соның ішінде ауыл шаруашылығы жерлері-4025га, ауыл шаруашылығына жатпайтын жерлер-18 га. Сызба нұсқаулық бойынша егістік-71,7%, жайылым-24,9%,  шабындық-2,8%. Ауыл шаруашылығы мақсатындағы емес жерлердің ішінде орман жолақтары-0,43%, жол-0,1%, елді мекен-0,06% пайыздық көрсеткішті көрсетеді.

Кесте-3.Жер пайдалану алаңын анықтау

Ауылшаруашылығы жерлерін өндірістік мамандану типтері бойынша астық және мал шаруашылығы көлемінде пайдалану болып табылады.Мақсаттық пайдалану кезінде егістік және жайылым жерлері бойынша жер көлемін алқаптарын бойынша пайдаланылуда қызметкер саны мен олардың үлестік мөлшерлемесін табу қажет.

Басты пайдалануға берілген жерлер үлесі егістік-2902 га, жайылым-762 га.Яғни,алқаптарды пайдалану кезінде алаптардың жиынтығы 3364 га.Ал,осы алқаптарда жұмыскерлер санын табу үшін мына формуламен есептеледі:

(1)[pic 1]

Есептеулер кезінде бір қызметкерге енгізілген жер үлесі тұрақты шама егістік жерлері үшін-40 га, жайылым-20 га. Тұрақты шама болуының басты себебі,осының алдында құрылған шаруашылық мақсатындағы серіктестігінің құрамына кіретін кезде бір қызметкерге енгізген жер үлесі болып сақталған.

Есептеулер қорытындысы бойынша 1 қызметкерге 40 га жер пайдалануға беріліп, сол жерге тиесілі болып шаруашылықтық дамуына жауап береді.Сонда,егістік алқаптары бойынша жұмыскерлер саны 72 ге тең.Яғни, 2902 га егістік жерлерін тиімді пайдаланылуы үшін барлығы 72 жұмыскер қажет болған. Жайылым жерлері бойынша 762 га жер пайдалану кезінде 38 қызметкер тиімді жұмыс жасау барысында осы жер үшін шектеулі және қажетті қызметкерлер нормасы болып табылады.

Кесте-4.«Гүлнұр» шаруа қожалығы жайылымынан жасыл азықтың шығуы

Мал түрін көбейту және азықтандыру кезінде табиғи жайылым жер түрін пайдаланып, жасыл жем түрін көбейту мақсатты тұтылады.Табиғи жайылым жерлері 762 га осы жердің 1 га жасыл жемнің 10 ца/га  өнімін береді. Жасыл жемнің шығу өнімділігі 10 ца/га тұрақты.Яғни,табиғи жайылым жерлерін пайдалану арқылы 762 га жерден 7620 жасыл жемнің шығымына тең.

Кесте-5. «Гүлнұр» шаруа қожалығындағы ауыл шаруашылығының мал басын есептеу.

Шаруа қожалығы ауыл шаруашылығының мал өнімдерін арттыру үшін сүтті сиыр және бұқа мал түрлерін өсірумен айналысады.Мұндағы,басты мақсат азық-түлікпен және шикізатпен қамтамасыз ету болып табылады.