Геодезия мен топографияда қолданылатын координаталар жүйелері туралы түсінік
Автор: bereke25 • Декабрь 24, 2021 • Реферат • 1,578 Слов (7 Страниц) • 459 Просмотры
ҚР Білім және Ғылым министрлігі
Әл Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті
[pic 1]
РЕФЕРАТ
Тақырыбы: Геодезия мен топографияда қолданылатын координаталар жүйелері туралы түсінік
Орындаған: Бекзалбек Береке
Қабылдаған: Құттыбаев Айдар
Алматы – 2021ж
Мазмұны:
- Кіріспе.
- Координаталар жүйелеріне анықтама
- Негізгі бөлім
- Геодезияда қолданылатын координаталар жүйелері
- Олардың қолданылу тәсілі
- Топографияда қолданылатын координаталар жүйелері
- Телриялық ұғымдарға түсініктеме
- Қорытынды
- Пайдаланылған әдебиеттер
Кіріспе
Бұл тақырып аясында жалпы мен негізгі ұғымдарға түсініктеме беруді жөн көремін. Сонымен қатар осы баяндамамда көптеген заманауи халықаралық және отандық ғылыми терминдерге алаңдамай, тікелей логикалық жолмен жеткізуді жөн көріп отырмын.Бәріміз білетіндей, координаттар жүйесін жазықтыққа екі бағытта, ал кеңістікте үш бағытта бағытталған анықтамалық жүйенің бір түрі ретінде бейнелеуге болады. Егер біз математикалық жүйені еске түсіретін болсақ, онда ол абсцисса (X) және ординат (Y) осьтерінің атаулары бар екі өзара перпендикуляр бағытта ұсынылған. Олар сәйкесінше көлденең және тік бағытта бағытталған. Бұл сызықтардың қиылысы абсолютті шамадағы нөлдік мәндері бар координаталардың басы болып табылады. Жазықтықтағы нүктелердің орналасуы X және Y екі координатасының көмегімен анықталады. геодезияда жазықтықтағы осьтердің бағыты математикадан өзгеше. Жазық тікбұрышты жүйе x осімен тігінен (солтүстікке қарай) және Y осімен көлденеңінен (шығысқа қарай) анықталады.
Менің ойымша, жер бетіндегі нүктелердің орналасуы координаталармен анықталады-таңдалған координаттар жүйесінің бастапқы нүктелеріне, сызықтарына немесе жазықтықтарына қатысты берілген нүктелердің орналасуын сипаттайтын шамалар.
Тұжырымам бойынша, географиялық координаттар жүйесі жалпы қабылданған және бүкіл әлем үшін бірдей. Жер бетіндегі кез - келген М нүктесінің кеңістіктік орнын екі географиялық координатамен анықтауға болады-ендік F және бойлық X.
Интернеттегі мәліметке келер болсам, М нүктесінің географиялық ендік-бұл нүкте мен экватор жазықтығы арқылы өтетін MO тік сызығы арасындағы f (mom 1) бұрышы. Ендік экватордағы 0о-дан солтүстікке немесе оңтүстікке қарай 90о-ға дейін, бұл нүкте қай жарты шарда орналасқанына байланысты өзгереді. Солтүстік жарты шарда ендік Солтүстік, ал оңтүстігінде - оңтүстік ендік деп аталады.
Негізгі бөлім:
Координаттар жүйесін жіктеу
Әлбетте, геодезияда барлық координаттар жүйесін екі топ түрінде ұсынуға болады:
- түзу тік бұрышты
- поляр
Екі топта жалпақ (екі өлшемді) және кеңістіктік (үш өлшемді) жүйелер бөлінеді.
Тік бұрышты тікбұрышты жүйелерге Гаусс-Крюгердің цилиндрлік проекциясы, жеке анықтамалық және жергілікті координаттар жүйесі жатады.
Полярлық жүйелерге географиялық, астрономиялық және геодезиялық, геоцентрлік және топоцентрлік жүйелер жатады.
[pic 2]
Координаттардың географиялық жүйесі
Менің білуімше, жердің сыртқы контурының жабық беті сфероидты геометриялық пішінмен ұсынылған. Оған бағдарлаудың негізгі бағыттары үшін доптың бетіндегі доғаларды қабылдауға болады. Біздің планетамыздың Глобус түріндегі жеңілдетілген кішірейтілген орналасуында (жер фигурасы) Гринвич меридиан және Экваторлық сызық түрінде қабылданған тірек сызықтарын көзбен көруге болады.
Әрине,бұл мысалда бүкіл әлемде жалпы қабылданған географиялық координаттардың кеңістіктік жүйесі көрсетілген. Онда бойлық және ендік ұғымдары енгізілген. Градустық бірліктерге ие бола отырып, олар бұрыштық шаманы білдіреді. Көптеген таныс, оларды анықтау. Айта кету керек, белгілі бір нүктенің географиялық бойлығы анықталған жерде нөлдік (Гринвич) меридиан мен меридиан арқылы өтетін екі жазықтықтың арасындағы бұрышты білдіреді. Нүктенің географиялық ендігінде оған тік сызық (немесе қалыпты) мен экватор жазықтығы арасында пайда болатын бұрыш қабылданады.
...