Отчет по практике в "ЦеснаБанк" АҚ

Кіріспе

Несиелік ұйымның шынайы тұрақтылығы екі міндетті бағытты қамтиды: сапалы активтердің жеткілікті мөлшері және өтімділік. Бірінші бағыт міндеттемелер бойынша өз мүлкімен жауап берудің қағидатты мүмкіндігін білдіреді, екіншісі – оны белгіленген мерзімде жасау. Егер міндеттемелерді тек сомалар бойынша ғана емес, сонымен қатар мерзімдер бойынша да орындау болмаса, банкті тұрақты деп санау үшін өте сапалы активтердің болуы жеткілікті емес. Кез-келген елдің әл-ауқаты оны құрайтын аймақтарда қалыптасқан жағдайға тікелей байланысты. Қазақстан экономикасының қазіргі жай-күйі оның өңірлері экономикасының жай-күйімен айқындалады. Банктер кіретін қаржы делдалдары қазіргі экономикалық теорияларда басты орын алады, өйткені олардың қызметі экономиканы қаржыландыруды талдау тұрғысынан қызығушылық тудырады. Стандартты микроэкономикалық теорияға сәйкес, банк – бұл кәсіпорын, оның міндеттерінің бірі-қызметтің тиімділігін арттыру негізінде кірісті көбейту. Банк сондай-ақ өтімділікті сақтау шартымен пайданы барынша көбейтуді қамтамасыз ететін активтердің осындай комбинациясын рұқсат етілген тәуекелді ескере отырып жүзеге асыруға ұмтылатын инвестор ретінде қарастырылады. Банк мекемесінің коммерциялық кәсіпорынның бір түрі ретіндегі ерекшелігі-оның ресурстарының басым бөлігі өз есебінен емес, тартылған қаражат есебінен қалыптасады. Банктердің қаражат тартудағы мүмкіндіктері шексіз емес және кез-келген мемлекеттегі Орталық банк тарапынан реттеледі. 1997 жылдан бастап Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі (ҚР ҰБ) банк капиталының мөлшері мен тартылған қаражат көлемі арасындағы арақатынасты тікелей реттеуден бас тартты және капиталдың жеткіліктілік нормативі, бір кредиторға тәуекелдің ең жоғары мөлшері, халықтың және басқалардың ақшалай салымдарын тартудың ең жоғары мөлшері сияқты бірқатар міндетті экономикалық нормативтер арқылы жанама реттеуге көшті. Екінші деңгейдегі банктердің депозиттік операцияларын зерттеудің өзектілігі қазіргі қазақстандық шындық жағдайында банк секторының позициясын күшейту қажеттілігі оның ел экономикасындағы рөлінің артуына байланысты. Осыған байланысты халықтың қалың жіктерінің және әртүрлі меншік нысанындағы кәсіпорындардың қажеттіліктерін қанағаттандыру мақсатында банк депозиттерінің ұтымды жүйесін құру басым мәнге ие болады. Алайда, қарастырылып отырған проблеманы зерттеу тұтастай алғанда экономикалық жүйе тұрғысынан банктердің басқа шаруашылық жүргізуші субъектілермен өзара іс-қимылының тиімді механизмін әзірлеу және енгізу үшін жеткіліксіз болып қала береді.

Коммерциялық банктің негізгі операциялары қаражат тарту бойынша пассивті операциялар және жинақталған ресурстарды бөлу бойынша белсенді операциялар болып табылады. Бұл қызмет қарыз нарығындағы делдалдық болып табылады. Несиелік және депозиттік функцияларды орындай отырып, банк өндірістің үздіксіздігін сақтау және жеделдету және оларды кейіннен қайта бөлу үшін қажетті бос капитал мен ресурстардың жинақталуын қамтамасыз етеді. Осы функцияларды іске асыру іс жүзінде ресурстарды жеткізуші ретінде клиент пен банк арасындағы, сондай-ақ банк пен Қарыз алушы арасындағы мәмілелерді білдіреді. Депозиттік операциялар коммерциялық банктердің пассивті операцияларының негізгі тобын құрайды. Олар банктердің заңды және жеке тұлғалардың қаражатын белгілі бір мерзімге немесе талап етілгенге дейінгі салымдарға тарту операцияларын білдіреді. Коммерциялық банктің кәсіпорындардың, ұйымдардың, мекемелердің, халықтың және басқа банктердің қаражатын салымдар (депозиттер) нысанында тартуға және оларға тиісті шоттар ашуға мүмкіндігі бар. Банктер тартатын қаражат құрамы жағынан әр түрлі. Олардың басты түрлері банктермен клиентурамен жұмыс істеу барысында тартылған қаражат( депозиттер), меншікті борыштық міндеттемелерді шығару жолымен жинақталған қаражат (депозиттік және жинақ сертификаттары) болып табылады. Ақшаны жинақтау және қоғамдық капиталдың уақытша бос бөлігін қайта бөлу банкті елдің экономикалық өсуін қамтамасыз ету үшін қажетті ақшалай капиталды қамтамасыз ететін репродуктивті процестің маңызды субъектілерінің бірі етеді. Бір жағынан, банк жүйесі ақша түрінде көрсетілген капитал негізінде жұмыс істейді, екінші жағынан экономиканың өндірістік және сауда секторларымен, сондай – ақ жинақтары бар жеке тұлғалармен өзара әрекеттеседі. Демек, банк ресурстарды өзгертуге, аймақтардың халық шаруашылығының қажеттіліктеріне сәйкес бағыттарды, мерзімдерді және капитал мөлшерін өзгертуге мүмкіндік алады. Сондықтан банктердің делдалдық операциялары мәселенің екі маңызды жағы тұрғысынан қарастырылады. Біріншіден, банктер ресурстарды жинақ жасаушылардан несиеге мұқтаж адамдарға қайта бөледі және кәсіпорындарды қосымша ресурстармен қамтамасыз етеді. Екіншіден, банктер қысқа мерзімді ресурстарды тарта отырып және ұзақ мерзімге несиелер бере отырып, ресурстарды мерзім бойынша трансформациялауды жүзеге асырады, бұл экономиканың нақты секторында неғұрлым ұзақ мерзімді жобаларды іске асыруға мүмкіндік береді. Өндірістік практикадан өту үшін мен "ЦеснаБанк"АҚ-ны таңдадым.